بین فلزات و پلاستیک ها برای فرایند آبکاری تفاوتی اساسی وجود دارد، پلاستیک ها هادی نیستند و همین موضوع در آبکاری الکتریکی مشکل ایجاد می کند. در این نوع آبکاری نمونه کاتد خواهد شد و با عبور جریان الکتریکی، آبکاری انجام می شود. بنابراین سطح نمونه باید هادی جریان الکتریکی باشد، یعنی لازم است قبل از آبکاری الکتریکی، با انجام عملیاتی سطح پلاستیک ها هادی شوند.
چسبندگی پوشش به سطح پلاستیک و کیفیت نامطلوب آن باعث شده بود که تا چند دهه قبل تنها چند نوع از پلاستیک ها و آن هم به طور محدود در کارهای غیر حساس مثل دکمه سازی آبکاری شوند. پس از سال ۱۹۶۴ با ورود پلاستیک ای بی اس(ABS) با نام کامل “اکریلو نیتریل بوتادین استایرن” به بازار، صنعت آبکاری پلاستیک ها کاملاً دگرگون شد. به طوری که اکنون می توان پوشش هایی با کیفیت مطلوب و با چسبندگی مناسب بر روی پلاستیک ها ایجاد کرد.
مراحل آبکاری روی پلاستیک ها:
اساساَ آبکاری پلاستیک ها شامل دو مرحله است:
۱- هادی سازی سطح قطعه یا ایجاد قابلیت هدایت الکتریکی روی سطح آن
۲- آبکاری و نشاندن لایه فلزی روی قطعه با روش آبکاری الکتریکی
- مرحله اول – هادی سازی پلاستیک ها
برای هادی سازی پلاستیک ها، مراحل زیر طی می شود:
۱-تنش زدایی: قطعات پلاستیکی پس از قالب گیری تزریقی معمولاً دارای تنش هستند. تنش زدایی به خصوص برای پلی سولفون ها و سایر پلاستیک هایی که دارای تنش زیادی هستند ضروری است تا در هنگام فرایند دچار ترک نشوند.
۲-چربی زدایی: پلاستیک ها دارای الکتریسیته ساکن هستند و می توانند ذرات گرد و غبار هوا را به خود جذب کنند. علاوه بر آن، آلودگی های ناشی از روغن قالب تزریق یا آلودگی های محیطی، یک مرحله چربی زدایی را ضروری می سازد.
۳-اسیدشویی (پیش زبرسازی): برای پیشگیری از انتقال مواد چربی گیر قلیایی به محلول زبرسازی اسیدی و کاهش اسیدیته و عمر مفید آن بهتر است این مرحله قبل از زبرسازی وجود داشته باشد تا ضمن خنثی کردن قلیاییت سطح (ناشی از مرحله چربی زدایی)، آن را برای زبرسازی آماده کند.
۴-خراش دهی یا زبرسازی شیمیایی سطح: زبرسازی از مهم ترین مراحل آماده سازی سطح پلاستیک به منظور ایجاد چسبندگی مطلوب بین پلاستیک و پوشش فلزی است و بر روی تمام پلاستیک ها برای ایجاد یک سطح آب پذیر انجام می شود تا پیوندهای شیمیایی و مکانیکی پوشش فلزی روی پلاستیک ایجاد شود. ترکیبات شیمیایی مختلفی برای خراش شیمیایی پلاستیک به کار می رود. یکی از این ترکیب ها که مدت ها است برای حک کردن ترموپلاستیک ها و مخصوصا پلاستیک های ABS به کار می رود، محلولی شامل۱۰۰ میلی لیتر اسید سولفوریک و ۱۵ گرم دی کرومات پتاسیم در ۳۰ میلی لیتر آب است. محلول های دیگری شامل اسید سولفوریک و اکسید کروم (CrO3) یا اسید سولفوریک و اسید نیتریک هم برای این منظور استفاده می شود.
خراش ایجاد شده باید یک سطح نیمه مات یا تیره تولید کند. اگر سطح نهایی خیلی تیره باشد، قطعه حک کاری اضافی شده است که باعث کاهش چسبندگی بعد از انجام آبکاری و نیز به وجود آمدن پوشش تیره یا حفره دار می شود.
پس از زبرسازی، خنثی سازی سطح پلاستیک از محلول اسیدی توسط آب و محلول های خنثی ساز انجام می شود.
۵-حساس کردن سطح: یکی از مهم ترین مراحل آبکاری پلاستیک ها است و روی اکثر پلاستیک ها انجام می شود. در این مرحله یک عامل احیا کننده در سطح پلاستیک جذب می شود. این عامل احیا کننده معمولاً قلع است و اغلب از محلول کلرید قلع و اسید کلریدریک در آب به عنوان محلول حساس کننده استفاده می شود. هنگامی که کلرید قلع در آب حل شود، محلول حاصل به صورت شیری رنگ خواهد بود، که با افزودن اسید کلریدریک محلول به صورت شفاف در می آید.
۶-فعال سازی سطح پلاستیک: بین مراحل حساس کردن و آبکاری شیمیایی، سطح پلاستیک را در معرض محلولی حاوی فلزات نجيب مانند پالادیوم، طلا، نقره و پلاتین قرار می دهند، تا یک لایه نازک کاتالیزوری بر روی سطح پلاستیک ایجاد شود. ماده حساس کننده (قلع) که از مرحله حساس سازی روی سطح پلاستیک جذب شده است، به راحتی نمک فلز نجیب را احیا می کند. معمولاً از محلولی شامل کلرید پالادیوم و اسید کلریدریک برای فعال سازی استفاده می شود.
یون های قلع که روی سطح پلاستیک جذب شده اند با یون های پالادیوم واکنش می دهند، در نتیجه این واکنش، پالادیوم روی سطح پلاستیک قرار می گیرد و سطح کاتالیزوری ایجاد می کند.
۷-آبکاری شیمیایی یا آبکاری بدون جریان برق: مرحله نهایی در هادی سازی پلاستیک، آبکاری شیمیایی است. در این روش، با فرو بردن نمونه در محلول مناسبی پوشش ایجاد می شود. یک عامل احیا کننده شیمیایی الکترون لازم برای تبدیل یون فلزی به فلز را مهیا می سازد. در آبکاری پلاستیک با توجه به این که سطح کاتالیزوری از جنس پالادیوم است، بهتر است برای آبکاری شیمیایی از آبکاری الکترولس مس یا نیکل استفاده شود.
این نوشته در حال تکیل است …
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.