0
02126246958

.P-No و .Group No در دستورالعمل های جوشکاری یا WPS ها چیست؟

در دستورالعمل های جوشکاری یا WPS، مواد فلزی را با دو شماره تقسیم بندی می کنند:

 

  • ۱- عدد مشخصه .P-No

 

  • ۲- شماره گروه .Group No

 

در WPS پس از مشخص کردن نوع آلیاژ، .P-No و .Group No آن آلیاژ مشخص می شود. اساس تقسیم بندی مواد فلزی بر اساس این دو شماره، ترکیب عنصری آلیاژ، خواص مکانیکی و جوش پذیری آن است. این سوال برای خیلی ها مطرح است که .P-No و .Group No چیست و چرا از آن ها استفاده می شود؟ در این نوشته، به دنبال پاسخ به این پرسش ها هستیم. اگر این سوالات برای شما هم مطرح بوده و یا دوست دارید که با .P-No و .Group No آشنا شوید، پس همراه با ادامه ی این نوشته در عصر مواد باشید:

 

با توجه به این که آلیاژهای فلزی فراوانی و تنوع زیادی دارند، با تغییر نوع آلیاژ به دلیل اینکه مشخصات فرایند جوشکاری مثل نوع الکترود یا سیم جوش، عملیات پیش گرم و پس گرم فلز پایه و جوش، تکنیک کار جوشکاری و غیره دچار تغییر می شود، لازم بود که دستورالعمل جوشکاری یا WPS های زیادی تهیه شود و این WPS ها نیز با انجام آزمون های PQR مورد تایید قرار بگیرند (در خصوص WPS و PQR می توانید این، این و این نوشته و ویدیوهای فارسی را از عصر مواد ببینید)، همچنین لازم بود تا جوشکارها آزمون های زیادی را بگذرانند. این امر مستلزم تهیه مدارک زیاد، صرف زمان و افزایش هزینه ها بود. لذا برای کاهش تعداد PQR ها و تست جوشکار و بالطبع کاهش هزینه ها و سادگی کار، آلیاژهایی با مشخصات شبیه به هم از نظر ترکیب عنصری، ساختار فازی، خواص مکانیکی، جوش پذیری و نیاز به آزمون ضربه، در یک گروه طبقه بندی می شوند و دیگر نیاز نیست برای تک تک این آلیاژها، PQR مجزا تهیه شود و برای هر آلیاژ، جوشکارها تحت آزمون قرار بگیرند.

 

این نوع طبقه بندی با یک شماره مشخص می شود که به آن .P-No می گویند. مثلاً همه آلیاژهای فولادی از رده ­ی فولادهای ساده کربنی در یک گروه قرار می گیرند و برای همه­ ی آن ها، یک PQR یکسان تهیه می شود. برای مثال، فرض کنید دو ورق از جنس فولاد St 37 را می خواهیم طبق یک WPS به هم جوش بدهیم. این WPS نیز با یک مدرک PQR تایید شده است. حال در نظر بگیرید که در قسمتی از اجرای پروژه، به هر دلیلی، ورق فولادی از فولاد St 37 به فولاد St 44 تغییر یابد، در این صورت با توجه به اینکه هر دوی این فولادها از گروه P-No.=1 هستند، در صورتی که سایر متغیرهای ضروری جوشکاری تغییر نکند، نیازی به تایید مجدد WPS با PQR جدید نیست. البته در صورتی که ورق به فولاد کم آلیاژ از گروه P-No.=3 تغییر یابد، نیاز است که PQR جدید تهیه شود.

 

 

 

 

فولادها و آلیاژهای فولادی در .P-No از ۱ تا ۱۵ گروه بندی شده اند. آلومینیوم و آلیاژهای آلومینیومی در .P-No از ۲۱ تا ۲۶ و مس و آلیاژهای مس در .P-No از ۳۱ تا ۳۵ گروه بندی شده اند. در آلیاژهای فولادی هر یک از .P-No ها خود به چند زیر گروه تقسیم می شوند. به این زیر گروه ها که تنها در فولادها وجود دارد، .Group No می گویند. برای مثال، فولادهای P-No.=1، به چهار زیر گروه با .Group No از ۱ تا ۴ تقسیم می شود یا فولادهای P-No.=11B، به هفت زیر گروه با .Group No از ۱ تا ۴ و ۸ تا ۱۰ تقسیم می شود. حال شاید این پرسش مطرح شود که دلیل ایجاد این زیر گروه یا همان .Group No چیست؟

 

در پاسخ به این سوال باید گفت که برای بررسی کیفیت متریال فولادی ساخت یک قطعه/تجهیز، گاهی لازم است از آزمون ضربه استفاده شود و کدهای ساخت مثل ASME Sec VIII یا ASME B31.3 ممکن است انجام آزمون ضربه را الزام کرده باشد. همان طور که توضیح داده شد، گروه بندی مواد مختلف در چند  P-No. به کاهش تعداد PQR منجر می شود. هدف از تعریف .Group No نیز، کاهش تعداد PQR ها در مواقعی است که نیاز به آزمون ضربه طبق کدِ ساخت الزام شده باشد. به عبارت ساده تر، در صورتی که یک PQR، دستورالعمل جوشکاری فولادی را تایید کرده باشد، با تغییر متریال به فولادی با همان P-No و .Group No نیاز به PQR جدید نخواهد بود. البته در صورتی که متریال به فولادی با همان .P-No ولی .Group No متفاوت تغییر کرده باشد، نیاز به PQR جدید است. به این مثال توجه کنید: اگر آزمون ضربه در کد ساخت الزام شده باشد، WPS ای که قبلاً برای فولادی با P-No.=1 و Group No.=1 تایید شده است، با فرض ثابت بودن سایر متغیرهای ضروری، برای فولادی با P-No.=1 و Group No.=2 تایید نیست و نیاز به تایید مجدد دارد. در حالی که هر متریالی با P-No.=1 و Group No.=1 را می توان بدون نیاز به تایید مجدد WPS به کار گرفت.

 

نیاز به تایید مجدد WPS و تهیه PQR جدید با فرض ثابت بودن سایر متغیرهای ضروری طبق فلوچارت زیر مشخص می شود:

 

 

 

برای اطلاع از .P-No و .Group No انواع مواد فلزی می توانید ضمیمه D از کد ASME sec. IX را ببینید.

 

 

 

 

 

 

 

ارسال دیدگاه