تهیه دستورالعمل جوشکاری (WPS) و تایید آن (PQR) و تایید صلاحیت جوشکاران (WPQ) از مهم ترین فعالیت های یک پروژه جوشکاری است که بر اساس کدها و استانداردهایی چون ASME SEC IX (9) ، AWS D1.1 و API 1104 انجام می گیرد. اگر زمان زیادی از آخرین WPS ای که نوشته اید گذشته است و نیاز به مرور نحوه ی تدوین WPS دارید، یا اگر می خواهید راهنمای کاملی برای تهیه WPS و PQR در اختیار داشته باشید، همچنین اگر مبتدی هستید و می خواهید بدون پرداخت هزینه های زیاد، روش تهیه WPS و PQR، آزمون های ارزیابی و تایید جوش، تایید صلاحیت جوشکار را یاد بگیرید و در کنار آن، ده ها نکته و مطلب کاربردی در زمینه فرایندها، تکنیک و روش کار جوشکاری را بلد شوید، با وب سایت عصر مواد در آموزش گام به گام و نکته به نکته تهیه دستورالعمل جوشکاری (WPS) و تایید آن (PQR) همراه ما باشید. این آموزش به صورت پرسش و پاسخ تدوین شده است و در خلال مطالب نوشتاری، از عکس، اینفوگرافیک، فایل صوتی و ویدئو برای آموزش بهتر هم کمک گرفته می شود. با توجه به اینکه متن این آموزش به فاصله کوتاهی پس از تولید محتوا، عرضه می شود، برنامه ریزی ما بر این است که مثل سریال های نمایش خانگی، هر هفته یک قسمت از این مجموعه ی چند قسمتی در وب سایت عصر مواد منتشر و تقدیم صنعت گران، دانشجویان و کارشناسان رشته های فنی شود. شما می توانید عصر مواد و محتوای آن را از نسخه اندرویدی و شبکه های اجتماعی آن هم دنبال کنید. پرسش های خود را هم می توانید از پایین همین صفحه در قسمت ثبت دیدگاه ارسال کنید، در اسرع وقت پاسخ داده خواهد شد. برای اطلاع از سایر آموزش های گام به گام در وب سایت عصر مواد اینجا کلیک کنید. قسمت قبلی این مطلب را هم از اینجا بخوانید.
در قسمت های ۴، ۵، ۶ و ۷ آموزش گام به گام تهیه دستورالعمل جوشکاری (WPS) و تایید آن (PQR)، توضیحات مختصری از باب آشنایی در خصوص انواع فرایندهای جوشکاری و عوامل موثر بر انتخاب نوع فرایند ارائه شد. در این قسمت، پرسش و پاسخ های مربوط به طرح اتصال و نحوه ی پر کردن اطلاعات طرح اتصال در WPS را شروع می کنیم.
سوال ۳۷- بخش مربوط به طرح اتصال (Joint Design) در WPS را چگونه پر کنیم؟ این بخش شامل چه اطلاعاتی است؟
در بخش مربوط به طرح اتصال، اطلاعاتی چون نوع اتصال، هندسه درز، نوع، سایز و جزئیات جوش به صورت گرافیکی، ترسیم و نمایش پاس های جوشکاری، روش آماده سازی شیار، جنس ماده پشت بند در صورت استفاده و غیره ارائه می شود. این بخش چگونگی جوش و درز آن را مشخص می کند. جوشکار با مطالعه ی این بخش از WPS از نوع اتصال، هندسه درز، نوع جوشی که برای پر کردن اتصال لازم است، روش پخ زنی و آماده سازی درز جوش، سایز جوش شامل دهانه یا فاصله ریشه، پاشنه یا ضخامت ریشه، عمق پخ، زاویه پخ، عمق جوش، ساق جوش، طول جوش، فاصله جوش ها از هم و غیره، تعداد پاس و لایه جوش، استفاده یا عدم استفاده از پشت بند و جنس پشت بند آگاهی حاصل می کند و موظف خواهد بود که جوش با مشخصات درخواستی را روی سازه/قطعه اجرا کند.
سوال ۳۸- آیا تهیه کننده WPS خود نوع و سایز جوش و نوع اتصال را طراحی و مشخص می کند؟ تهیه کننده WPS اطلاعات مربوط به بخش اتصال را چگونه کسب می کند؟
نوع، استحکام و ابعاد جوش، خروجی فعالیت طراح یا تیم طراحی در انجام محاسبات فنی ساخت سازه/قطعه/تجهیزِ جوشکاری شده، طراحی اتصال و طراحی جوش است. بر اساس این محاسبات، نقشه های ساخت تهیه می شود و در آن ها اطلاعاتی چون هندسه و ابعاد اجزاء، محل سوراخ ها، محل اتصال، نحوه ی برش لبه ها، محل و اندازه ی جوش ها، علائم جوشکاری و غیره در مقیاس مناسب رسم و یادداشت می شود. وظیفه مهندس یا متخصص جوش اینست که چگونگی اجرای جوشی با مشخصات داده شده در نقشه یا مدارک فنی را به نحوی طراحی کند که با امکانات موجود و در دسترس، یک اتصال جوشی با خواص فیزیکی، مکانیکی و متالورژیکی مناسب تولید شود، به طوری که هم الزامات طراح سازه/قطعه/تجهیز تامین شود و هم اقتصاد مهندسی و قیمت تمام شده ی اقتصادی رعایت گردد. در جمع بندی پاسخ به این پرسش باید گفت که نوع، استحکام و ابعاد جوش توسط مهندس طراح مشخص می شود و مهندس جوش آن را به زبان قابل فهم برای اجرای جوش تبدیل می کند، به عبارت دیگر برای اجرای نوع جوش درخواستی طراح با استحکام و ابعاد داده شده، بخش مربوط به طرح اتصال را پر می کند.
سوال ۳۹- اگر تهیه کننده WPS به نقشه های ساخت دسترسی نداشته باشد، اطلاعات مربوط به طرح اتصال و سایز جوش را از کجا تهیه کند؟
علائم جوشکاری در نقشه ها، بیانگر خواسته ی طراح از فرایند جوشکاری است. متخصص جوش در هماهنگی با نقشه ساخت یا مهندسین طراح نسبت به تهیه دستورالعمل جوشکاری اقدام می کند. در غیر این صورت، ممکن است دستورالعمل تهیه شده نتواند اهداف طراحی و انتظار طراح از جوش را تامین کند. در صورتی که به هر دلیلی دسترسی به نقشه های ساخت و طراح ممکن نبوده و WPS در غیاب آن ها تهیه می شود، لازم است که متخصص جوش اطلاعات کاملی از نوع، هندسه و ابعاد اجزای اتصال، ضخامت اجزای اتصال، نحوه ی مونتاژ، نحوه آماده سازی لبه ها و غیره کسب کند، با طراحی جوش آشنایی داشته باشد و بتواند از کد/استانداردهای ساخت استفاده کرده و الزامات آن را رعایت کند.
سوال ۴۰- منظور از علائم جوشکاری چیست؟ آیا علامت جوشکاری همان علامت جوش است؟ علائم جوشکاری را چگونه و طبق کدام استاندارد معنی کنم؟
انجمن جوشکاری آمریکا بین واژه های علامت جوش (Weld Symbol) و علامت جوشکاری (Welding Symbol) تفاوت قائل شده است. علامت جوش (شکل ۱) بیانگر نوع جوش بوده و فقط بخشی از اطلاعات کلی موجود در علامت جوشکاری (Welding Symbol) را فراهم می آورد. در حالی که، علامت جوشکاری (شکل ۲) حاوی کلیه ی اطلاعات لازم به منظور اجرای جوش است. برای آشنایی با علائم جوشکاری و مفهوم آن ها به استاندارد آمریکایی AWS A2.4 و استاندارد بین المللی ISO 2553 مراجعه شود. اگر به هر دلیل ممکنی حال استاندارد خوانی ندارید و می خواهید مصداق “هلو؛ برو تو گلو” را جامه ی عمل بپوشانید، عصر مواد آموزش علائم جوشکاری را در برنامه ی تدوین خود دارد و به محض آماده شدن آن، لینک دسترسی به آن، در پاسخ این پرسش قرار داده خواهد شد. پس در صورت نیاز به این آموزش، عصر مواد به خصوص این صفحه از سایت را دنبال کنید.
شکل ۱ – علائم جوش
شکل ۲ – علائم جوشکاری
سوال ۴۱- طرح اتصال (Joint Design) چیست؟ انواع طرح های اتصال رایج در جوشکاری کدام ها هستند؟
نحوه ی قرار گیری قطعات در کنار هم برای انجام جوشکاری را می توان طرح اتصال نامید. انواع طرح های اتصال رایج در جوشکاری طبق AWS A3.0 عبارتند از:
شکل ۳ – انواع طرح اتصال (با کلیک راست و ذخیره این تصویر، می توانید به عنوان پوستر از آن استفاده کنید)
سوال ۴۲- برای ساخت انواع طرح اتصال شامل لب به لب، گوشه ای، T شکل از چه نوع جوش هایی می توان استفاده نمود؟ انواع جوش کدام ها هستند؟
طبق استاندارد AWS A2.4 انواع جوش ها (Weld Types) به ۹ گروه اصلی تقسیم می شوند:
شکل ۴ – انواع جوش بر روی اتصالات (با کلیک راست و ذخیره این تصویر، می توانید به عنوان پوستر از آن استفاده کنید)
از بین این ۹ گروه اصلی، مهم ترین جوش های رایج بر روی اتصالات عبارتند از: جوش شیاری (Groove Weld) و جوش گوشه (Fillet Weld). این جوش ها در طرح های مختلف اتصال مثل سر به سر (Butt Joint)، گوشه ای (Corner Joint) و غیره استفاده می شوند. سایر جوش ها هم در کاربری های مخصوص خود استفاده می شوند. نوع جوش یا در WPS ذکر می شود یا شکل آن در قسمت Details رسم می شود، در هر حال در WPS باید مشخص شود که از چه نوع جوشی باید در اتصال استفاده شود.
سوال ۴۳- چه عواملی در تعیین نوع جوش موثر است؟ نوع جوش را چگونه انتخاب کنیم؟
طراح جوش با در نظر داشتن موارد زیر نسبت به انتخاب نوع جوش اقدام می کند:
- تناسب جوش با الزامات طراحی سازه/قطعه/تجهیز
- امکانات و تجهیزات موجود
- نوع فرایند جوشکاری
- نوع اتصال
- هندسه اتصال و در دسترس بودن آن جهت جوشکاری
- هزینه های جوشکاری و ساخت
خواهشمند است نظرات، پیشنهادات و سوالات خود را در پایین همین صفحه در قسمت ثبت دیدگاه مطرح بفرمایید. ادامه این مطلب را هم از عصر مواد دنبال کنید.
قسمت های قبلی و مرتبط:
تعریف، محتوا و مراجع تهیه WPS
تعریف PQR، آزمون های PQR، تایید صلاحیت جوشکار، نمونه فرم ها
چگونه یک WPS بنویسم و چه اطلاعاتی را باید پر کنم؟، WPS های از پیش تایید شده
فرایندهای جوشکاری، معرفی مختصر فرایندهای الکترود دستی، آرگون یا تیگ و میگ/مگ
معرفی مختصر فرایندهای جوشکاری توپودری، زیرپودری، پلاسما، زائده ای یا گل میخ و انواع جوشکاری مقاومتی
معرفی متخصر فرایندهای جوشکاری لیزر، پرتو الکترونی، الکترواسلگ، ترمیت و انواع جوشکاری اصطکاکی
عوامل موثر بر انتخاب روش جوشکاری، تعریف فرایندهای دستی، ماشینی، اتوماتیک و نیمه اتوماتیک
جوش شیاری و انواع آن
عوامل موثر بر انتخاب نوع جوش شیاری
طراحی ابعاد درز، جوش نبشی یا گوشه، قسمت های مهم یک اتصال جوشی
ذکر اندازه و ابعاد قسمت های مهم یک اتصال جوشی در WPS
رسم شکل و جزئیات جوش در WPS، پاس و لایه جوش، پشت بند جوش
فلزات پایه، .P-No و .Group No و گروه بندی فلزات طبق استاندارد ایزو
فلزات پایه، .P-No فولادها و توضیح جدول QW-422 استاندارد ASME Sec. IX
 |
 |
 |
 |
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.