در یک تعریف پذیرفته شده، خوردگی (corrosion) را می توان از بین رفتن ماده در اثر انجام واکنش با محیط اطراف خود تعریف نمود، پس خوردگی یك واكنش شیمیایی و یا الكتروشیمیایی بین یك ماده و محیط اطراف آن است كه منجر به تغییر خواص ماده می شود. پدیده خوردگی در تمامی دسته‌های اصلی مواد شامل فلزات، سرامیك ها، پلیمرها و كامپوزیت ها اتفاق می افتد، اما وقوع آن در فلزات آن قدر شایع و فراگیر بوده و اثرات مخربی بر جای می‌گذارد كه هرگاه صحبت از خوردگی به میان می آید، ناخودآگاه خوردگی یك فلز به ذهن متبادر می‌شود. عملاً کلیه محیط ها خورنده هستند، لکن قدرت خورندگی آن ها برای یک ماده ی خاص متفاوت است. خوردگی بر این اصل استوار است که از لحاظ ترمودینامیكی، مواد خورده شده نسبت به مواد در حالت معمولی دارای سطح انرژی پایین‌تری هستند، بنابراین تمایل رسیدن به سطح انرژی پایین‌تر سبب خورده شدن ماده می‌شود. با این توضیح می‌توان گفت كه هیچگاه نمی‌توان به طور كامل از خوردگی جلوگیری نمود، بلكه باید به نحوی میزان خوردگی را به حد قابل قبول رسانید.
خوردگی پدیده ی مخربی است که موجب اتلاف مواد، انرژی و سرمایه می شود و به سه طریق موجب افزایش هزینه های یک جامعه می شود:
الف) خوردگی باعث خسارت های مالی مستقیم می شود (مثل انهدام تجهیزات و ماشین آلات صنعتی، پل ها، تاسیسات، کشتی ها و …)
ب) خوردگی باعث به هدر رفتن و ضایع شدن منابع طبیعی می شود (مثل افزایش برداشت از سنگ آهن و مصرف بی رویه آب و انرژی برای تبدیل آن به آلیاژهای آهنی در اثر خوردگی و انهدام چدن ها و فولادها).
ج) خوردگی باعث سلب آسایش و راحتی بشر و حتی مرگ و میر انسان ها می شود (مثل مرگ و جراحت انسان ها در اثر انهدام سازه ها، پل ها، ماشین آلات و … و مرگ و مسمومیت در اثر خوردگی وسایل نگهداری و حمل مواد غذایی و مواد آشامیدنی و ورود تدریجی فلزات سنگین و مواد شیمیایی به بدن انسان ها و …)
خسارت های مالی ناشی از خوردگی بسیار هنگفت بوده و نتایج ارزیابی های به عمل آمده در برخی کشورهای صنعتی پیشرفته نشان می دهد که این زیان ها سالیانه رقمی در حدود ۵-۴ درصد تولید ناخالص ملی آن ها را شامل می شود. در کشور ما نیز مسلماً هزینه های زیادی بابت این پدیده به خصوص در صنایع آب و صنایع نفت، گاز و پتروشیمی پرداخت می شود که البته برآوردی از آن وجود ندارد ولی هدر رفت فراوان شبکه انتقال آب کشور، خسارت های وارده به اقتصاد کشاورزی به دلیل خوردگی و انهدام پمپ ها و شبکه انتقال آب، توقف ناخواسته نیروگاه های برق به دلیل سوراخ شدن دیگ های بخار و مبدل ها، انهدام تاسیسات، ماشین آلات و خطوط انتقال در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی و اتمسفرهای خورنده مثل سواحل خلیج فارس و دریای خزر و … از جمله خسارت های خوردگی می باشد که بی گمان هزینه های جامعه ما را بالا برده است.
برای مطالعه ی اصول، جنبه ها، انواع و مکانیسم های خوردگی مواد و همچنین ارزیابی و کنترل خسارت های ناشی از خوردگی، مهندسی خوردگی به وجود آمده است. مهندسی خوردگی کاربرد دانش و فن یا هنر جلوگیری یا کنترل خسارت های ناشی از خوردگی به طریق اقتصادی و مطمئن است. یک مهندس خوردگی برای اینکه بتواند به خوبی از عهده وظایف خود بر آمده و نقش موثری در کاهش هزینه های خوردگی داشته باشد، باید از اصول و جنبه های مختلف خوردگی، ماهیت محیط های خورنده، انواع خوردگی، انواع مواد و خواص آن ها، انتخاب مواد، آزمایش های خوردگی، نحوه ی ساخت و تولید مواد، روش های جلوگیری از خوردگی و مواردی از این قبیل اطلاعات و دانش کافی داشته باشد، مهارت استفاده از این دانش را کسب نموده باشد و توانایی تجزیه و تحلیل فنی و اقتصادی داشته باشد.
هندبوک مهندسی خوردگی اثر Pierre R. Roberge و مرکز علمی و انتشاراتی McGraw-Hill آمریکا، کتاب بسیار مناسبی در زمینه ی مهندسی خوردگی است. از این نویسنده کتاب Corrosion Inspection & Monitoring با نام “خوردگی – اصول، بازرسی و نظارت (مانیتورینگ)” توسط مهندس امیر خاکزاد و توسط نشر طراح در سال ۱۳۸۷ منتشر شده است. وب سایت عصر مواد نیز هندبوک مهندسی خوردگی را با کیفیتی مناسب تقدیم علاقمندان و مهندسین خوردگی می نماید. در این هندبوک، مطالب متنوعی در خصوص مهندسی و کنترل خوردگی با جداول و اشکالی زیبا و مناسب منتشر شده است. مطالب ارزشمند این کتاب شامل موارد زیر است:
- فصل اول: خوردگی در محلول های آبی (کاربرد دیاگرام های پتانسیل – pH و اصول کینتیکی خوردگی)
- فصل دوم: محیط های خورنده (خوردگی اتمسفری، آب های طبیعی، خوردگی خاک، خوردگی بتن، باکتری ها و جلبک ها)
- فصل سوم: خوردگی دما بالا (اصول ترمودینامیکی و کینتیکی، انواع خوردگی های دما بالا)
- فصل چهارم: مدل سازی و تخمین عمر
- فصل پنجم: انواع خوردگی، روش های پیشگیری از خسارت های ناشی از خوردگی، مطالعات موردی
- فصل ششم: تعمیر و نگهداری، بازرسی و مونیتورینگ
- فصل هفتم: آزمون های خوردگی
- فصل هشتم: انتخاب مواد
- فصل نهم: پوشش های محافظ
- فصل دهم: ممانعت کننده و بازدارنده های خوردگی
- فصل یازدهم: حفاظت کاتدی
- فصل دوازدهم: حفاظت آندی
- ضمیمه اول: تبدیل واحد
- ضمیمه دوم: واژه نامه
- ضمیمه سوم: اقتصاد خوردگی
- ضمیمه چهارم: اصول الکتروشیمیایی خوردگی
- ضمیمه پنجم: ترکیب شیمیایی آلیاژهای مهندسی
- ضمیمه ششم: اطلاعات ترمودینامیکی و دیاگرام های E-pH
- ضمیمه هفتم: دانسیته و نقطه ذوب فلزات
هندبوک مهندسی خوردگی را از لینک زیر در عصر مواد دریافت کنید:
Handbook of corrosion engineering
قالب بندی: pdf
تعداد صفحات: ۱۱۳۲
حجم فایل: ۹٫۴ مگابایت
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.