هر بیرینگ یا یاتاقان يك طول عمر از پیش محاسبه شده ای دارد، اما تحقیقات نشان می دهد که به دلایل مختلف، همه یاتاقان ها به آن طول عمر نمی رسند. مراحل مهمی که در طول عمر یاتاقان تاثیر بیشتری دارند، می توانند به واسطه سیکل عمر یاتاقان (Bearing’s Lifecycle) تشخیص داده شود. با به کارگیری تمرینات تعمیراتی صحیح و استفاده از ابزار درست، شما می توانید به طور قابل توجهی طول عمر یاتاقانتان را افزایش دهید و باعث افزایش سودمندی و بهره وری کارخانه خود شوید.
چرخه عمر یاتاقان ها
- نصب یاتاقان (Bearing Mounting)
نصب یکی از مرحله های اساسی و مهم در سیکل عمر یاتاقان می باشد. اگر یاتاقان به طور صحیح و با استفاده از ابزار و روش های مناسب نصب نشود، عمر کاری آن نیز کاهش خواهد یافت. بسته به کاربردهای متفاوت ممکن است روش های نصب مکانیکی، حرارتی و یا هیدرولیکی برای نصب صحیح و موثر یاتاقان به کار برده شود، انتخاب تكنیك نصب صحیح برای کاربرد مورد نظر، به شما کمک خواهد کرد تا طول عمر بیرینگ تان را افزایش دهید و هزینه های ناشی از خرابی زودرس یاتاقان و همچنین صدمات احتمالی به مجموعه مورد استفاده تان را کاهش دهید.
- روانکاری (Lubrication)
روانکاری صحیح یاتاقان یکی از مراحل اساسی در رسیدن به حداکثر عمر یاتاقان می باشد. انتخاب گریس مناسب با توجه به فرایندی که یاتاقان در آن به کار گرفته شده است و همچنین مقدار گریسی که قبل از استفاده از یاتاقان به آن اعمال می شود، بسیار حائز اهمیت می باشد. در حین عملیات، یاتاقان نیاز به روانکاری مجدد دارد. برای رسیدن به بهترین حالت عملکرد یاتاقان و حداکثر طول عمر، استفاده از مقدار درست از گریس مناسب در بازه های زمانی مناسب بسیار ضروری می باشد. استفاده از روش های روانکاری مجدد دستی بسیار متداول می باشد، اگرچه استفاده از روانکاری پیوسته مزایای زیادی دارد. روانکاری پیوسته را می توان با استفاده از ابزارهای روانکاری اتوماتیك انجام داد که امکان روانکاری مداوم و صحیح با گریس کاملاً پاکیزه را فراهم می آورد.
- همراستاسازی (Alignment)
پس از آنکه یاتاقان در يك مجموعه، مثلاً موتور متصل شده به پمپ، نصب شد باید عمل همراستاسازی مجموعه را انجام داد. اگر مجموعه به درستی همراستا سازی نشود، عدم همراستایی می تواند موجب تحمیل بار، اصطكاك و لرزش اضافی بر یاتاقان شود. این عوامل می توانند موجب تسریع خستگی و کاهش عمر یاتاقان و سایر قطعات داخل مجموعه شوند. علاوه بر این ها افزایش اصطكاك و لرزش به صورت قابل توجهی موجب افزایش مصرف انرژی و خرابی زودرس می شوند.
- مراقبت وضعیت اساسی (Basic Condition Monitoring)
در حین کارکرد، بررسی منظم شرایط یاتاقان با به کار بردن مراقبت وضعیت اساسی بسیار حائز اهمیت می باشد. این بررسی های منظم امکان آشکارسازی مشکلات بالقوه را فراهم کرده و به جلوگیری از توقف های غیرمنتظره ماشین آلات كمك می کند. در نتیجه نگهداری و تعمیرات ماشین آلات را می توان متناسب با زمان بندی تولید برنامه ریزی کرد که موجب افزایش بهره وری و کارایی واحد صنعتی می شود.
- خارج کردن یاتاقان (Bearing Dismounting)
سرانجام یاتاقان به انتهای عمر کاری خود رسیده و باید تعویض شود، اگرچه به احتمال زیاد بیرینگ دوباره مورد استفاده قرار نمی گیرد اما بسیار مهم است که یاتاقان به طور صحیح از محل خود خارج شود تا عمر کاری یاتاقان جایگزین در معرض خطر قرار نگیرد. در وهله اول استفاده از ابزار مناسب، به جلوگیری از صدمه دیدن سایر قطعات ماشین مثل شفت که اغلب دوباره مورد استفاده قرار می گیرند، کمک می کند. در وهله دوم تكنیك های نادرست خارج کردن یاتاقان می تواند برای پرسنل بخش نگهداری و تعمیرات خطرناك باشد.
پیشگیری از خرابی زودرس یاتاقان ها:
جلوگیری از بیش از ۶۰ درصد خرابی های زودرس یاتاقان با درنظر گرفتن چهار نکته امکان پذیر می باشد:
- الف) نصب غلط (Poor Fitting)
در حدود ۱۶٪ از خرابی های زودرس یاتاقان به دلیل نصب غلط و ناآگاهی پرسنل نگهداری و تعمیرات از وجود ابزار آلات انطباق دهی مناسب می باشد. نصب یا خارج کردن صحیح و موثر ممکن است نیازمند روش های مکانیکی، هیدرولیکی و یا گرمایی باشد. گستره کاملی از ابزارها و لوازم برای آسان تر کردن، تسریع و مقرون به صرفه تر شدن این عملیات وجود دارد. نصب پیشرفته با استفاده از ابزار ها و تكنیك های مخصوص یکی دیگر از قدم های مثبت در راه رسیدن به ماکزیمم زمان کاری ماشین آلات می باشد.
- ب) روانکاری ناکافی (Poor Lubrication)
با وجود یاتاقان های آب بندی شده که تا پایان عمر خود روانکاری شده اند، ۳۶٪ از خرابی های زودرس یاتاقان به دلیل مشخصات نادرست روانکار و به اندازه به کار نبردن آن اتفاق می افتد. به ناچار هر یاتاقانی که از روانکاری صحیح محروم بماند قبل از رسیدن به عمر طبیعی خود دچار خرابی می شود. به دلیل آنکه یاتاقان ها معمولاً کوچک ترین قطعات در دسترس ماشین آلات هستند، غفلت از روانکاری منظم موجب بروز مشکلاتی می شود در جاهایی که نگهداری و تعمیرات دستی میسر نیست. سیستم های روانکاری کاملاً اتوماتیک برای روانکاری بهینه قابل استفاده است روانکاری موثر و استفاده از ابزار ها و تکنیک های جدید پیشنهاد شده از طرف سازندگان مطرح تجهیزات روانکاری، زمان توقف دستگاه ها را به صورت قابل توجهی کاهش می دهد.
- ج) آلودگی (Contamination)
یاتاقان يك قطعه دقیق می باشد که تنها در شرایطی به طور موثر کار می کند که هم خود یاتاقان و هم روانکار آن در مقابل آلودگی ها ایزوله باشند از آنجایی که یاتاقان های آب بندی شده که تا پایان عمر خود روانکاری شده اند تنها نسبت کوچکی از تمامی یاتاقان ها را تشکیل می دهند، حداقل ۱۴٪ از خرابی های زودرس یاتاقان به دلیل آلودگی اتفاق می افتد.
- د) خستگی (Fatigue)
هنگامی که بارگذاری بیش از اندازه روی ماشین ها (Overload) اعمال می شود، در اثر غفلت در نگهداری و یا نگهداری نادرست، یاتاقان متحمل نتایج آن می شود که دلیل ۳۴% از خرابی زودرس یاتاقان ها می باشد. به دلیل آنکه یاتاقان هایی که از مراقبت آن ها غفلت شده است و بیش از اندازه تحت تنش ها قرار گرفته اند، علائمی را روی خود نشان می دهند و این علائم با استفاده از مراقبت وضعیت اساسی یاتاقانبیرینگ قابل آشکارسازی است، می توان از خرابی های ناگهانی و غیرمنتظره یاتاقان جلوگیری کرد. گستره محصولات مراقبت وضعیت شامل ابزارهای دستی، سیستم های کابلی، سیستم های بیسیم و نرم افزار مدیریت داده برای مانیتورینگ پیوسته با دوره ای از پارامترهای عملیاتی کلیدی می باشد.
بدیهی است کلیه موارد فوق با فرض تهیه یاتاقان اصلی از منابع معتبر و قابل پیگیری بیان شد. رسیدن به بیشترین طول عمر یاتاقان و کاهش توقفات ناخواسته هدف اصلی پروسه نگهداری و تعمیرات می باشد و به کارگیری نکات و موارد مطرح شده به همراه بهره مندی از دانش روز، سهم بسزایی در افزایش بازدهی دارایی های هر مجموعه صنعتی خواهد داشت.
منبع: هندبوک و کاتالوگ های شرکت SKF
به نقل از نشریه نورد فولاد (فصلنامه شرکت فولاد اکسین) – تهیه شده توسط آقایان محمد برهمن و سید میلاد حسین نژاد
مطالب مشابه:
معرفی مختصر و مفید یاتاقان، بلبرینگ و رولبرینگ
 |
 |
 |
 |
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.