مقایسه نماد موقعیت های جوشکاری در استانداردهای بین المللی، اروپایی و آمریکایی

در عملیات جوشکاری همیشه سعی بر این است که جوشکاری در حالت تخت یا سطحی انجام بگیرد یعنی دست جوشکار بالای قطعه کار قرار داشته باشد. علیرغم این مسئله، اجرای جوشکاری در موقعیت تخت همیشه ممکن نبوده و مجبور به جوشکاری در موقعیت یا پوزیشن های دیگری برای جوشکاری سازه ها، لوله ها، قطعات صنعتی و غیره هستیم. اصولاً بر حسب نیاز و شرایط کاری، انجام عملیات جوشکاری در چهار موقعیت یا پوزیشن کلی تخت، افقی، عمودی و بالای سر قابل انجام است. قبل از اینکه فابل PDF مقایسه نماد موقعیت های جوشکاری در استانداردهای بین المللی، اروپایی و آمریکایی را از عصر مواد دریافت کنید، پیشنهاد می کنم توضیحاتی در خصوص این موقعیت ها را با هم مرور کنیم:

موقعیت ها یا پوزیسن های جوشکاری:

۱- تخت یا سطحی (Flat):

در این موقعیت، اعضای اتصال به نحوی قرار می گیرند که سطح جوش در یک صفحه تقریباً افقی قرار دارد و راستای خط جوش هم تقریباً افقی است. در نتیجه قطعه کار در زير دست جوشکار و الکترود قرار گرفته و جوشکاری اجرا می شود. همان طوری که در بند بالا نوشتیم، معمولاً سعی می شود که جوشکاری در اين موقعیت اجرا شود، زيرا جوشکاری با سهولت و سرعت بیشتری انجام می گیرد و مذاب نیز با توجه به نيروی جاذبه به راحتی روی قطعه کار می نشيند. همچنین در این موقعیت، جوشکار تسلط زیادی بر عملیات دارد.

در استاندارد آمریکایی AWS موقعیت تخت در جوش های شیاری (Groove) و نبشی (Fillet) به ترتیب با نماد ۱G و ۱F نشان می دهند. در استاندارد ISO، معادل هر دو نماد ۱G و ۱F، نماد PA است.

در شکل های زیر، موقعیت تخت را برای جوشکاری ورق و لوله با جوش های شیاری و نبشی را مشاهده می فرمایید.

۲- افقی (Horizontal):

در این موقعیت، اعضای اتصال در جوش شیاری به نحوی قرار می گیرند که سطح جوش در یک صفحه تقریباً عمودی قرار دارد، یعنی اعضای اتصال به صورت عمودی هستند و راستای خط جوش تقریباً افقی است. برخلاف جوش شیاری، موقعیت افقی در جوش نبشی یا گوشه به نحوی است که حداقل یکی از اعضای اتصال به صورت افقی قرار می گیرد و راستای خط جوش تقریباً افقی است. در موقعیت افقی جوش گوشه، الکترود با زاویه ۴۵ درجه نسبت به راستای جوش نگهداشته می شود.

در استاندارد آمریکایی AWS موقعیت افقی در جوش های شیاری (Groove) و نبشی (Fillet) به ترتیب با نماد ۲G و ۲F نشان می دهند. در استاندارد ISO، معادل نمادهای ۲G و ۲F، به ترتیب PC و PB است.

در شکل های زیر، موقعیت افقی را برای جوشکاری ورق و لوله با جوش های شیاری و نبشی را مشاهده می فرمایید.

۳- عمودی (Vertical):

در این موقعیت، اعضای اتصال به نحوی قرار می گیرند که سطح جوش در یک صفحه تقریباً عمودی قرار دارد، یعنی اعضای اتصال به صورت عمودی هستند، راستای خط جوش هم تقریباً عمودی است و از بالا به پایین (سرازیر) یا از پایین به بالا (سربالا) اجرا می شود. البته جوشکاری از پایین به بالا در این موقعیت توصیه شده و متداول است، در غیر این صورت چسبندگی مناسبی بین مهره های جوش و جوش با قطعه کار ایجاد نمی شود.

در استاندارد آمریکایی AWS موقعیت عمودی در جوش های شیاری (Groove) و نبشی (Fillet) به ترتیب با نماد ۳G و ۳F نشان می دهند. در استاندارد ISO، معادل نماد ۳G و ۳F سربالا PF و معادل نماد ۳G و ۳F سرپایین PG است.

در شکل های زیر، موقعیت عمودی را برای جوشکاری ورق و لوله با جوش های شیاری و نبشی را مشاهده می فرمایید.

۴- بالای سر یا سقفی (Overhead):

در این موقعیت، اعضای اتصال به صورت افقی قرار گرفته اند و جوشکاری در زیر قطعه کار و بالای سر جوشکار انجام می گیرد. طبیعی است که در اين موقعیت، مذاب بر اثر خاصيت نيروی جاذبه، تمایل داشته باشد که به سمت پايين جاری شود.

برای جلوگیری از ریزش مذاب در جوشکاری بالای سر از تدابیر زیر استفاده می شود:

از یک سری الکترود‌ها می توان استفاده کرد که در روکش آن ها از مواد دیرگداز استفاده شده است تا بتوان پوشش مناسبی بر روی مواد مذاب ایجاد کرده و از چکیدن قطرات مذاب به سمت پایین جلوگیری نمود. این الکترودها در سیستم نامگذاری الکترودها با رقم سوم ۱ مشخص می شوند (EXX1X)، مثل الکترودهای E6013 و E7018.
نسبت به موقعیت های ديگر جوشکاری، با شدت جريان کمتری جوشکاری انجام می شود.
از جوشکاران بسیار ماهر استفاده می شود تا بتواند جوش را با کيفيت مناسب اجرا نمايد.

در استاندارد آمریکایی AWS موقعیت بالای سر در جوش های شیاری (Groove) و نبشی (Fillet) به ترتیب با نماد ۴G و ۴F نشان می دهند. در استاندارد ISO، معادل نمادهای ۴G و ۴F، به ترتیب PE و PD است.

در شکل های زیر، موقعیت بالای سر را برای جوشکاری ورق و لوله با جوش های شیاری و نبشی را مشاهده می فرمایید.

۵- سایر موقعیت های جوشکاری:

علاوه بر چهار موقعیت یا پوزیشن توضیح داده شده، برای جوشکاری لوله ها با جوش های شیاری (Groove) و نبشی (Fillet)، از موقعیت های جوشکاری دیگری که به نوعی چند موقعیتی یا ترکیبی از موقعیت های اصلی تخت، افقی و یا بالای سر هستند، نیز استفاده می شود. این موقعیت ها عبارتند از:

موقعیت ۵G: در این موقعیت، لوله ها در حالت افقی و به شکل ثابت قرار دارند (یعنی امکان چرخش لوله ها وجود ندارد) و جوشکاری شیاری در موقعیت های تخت، عمودی و یا بالای سر قابل انجام است. در استاندارد ISO، معادل نماد ۵G سربالا و سرپایین به ترتیب PH و PJ است.

موقعیت ۵F: در این موقعیت، لوله ها در حالت افقی و به شکل ثابت قرار دارند (یعنی امکان چرخش لوله ها وجود ندارد) و جوشکاری گوشه یا نبشی در موقعیت های تخت، عمودی و یا بالای سر قابل انجام است. در استاندارد ISO، معادل نماد ۵F سربالا و سرپایین به ترتیب PH و PJ است.

موقعیت ۶G: در این موقعیت، لوله ها با زاویه ۴۵ درجه نسبت به حالت افقی و به شکل ثابت قرار دارند (یعنی امکان چرخش لوله ها وجود ندارد) و جوشکاری شیاری در موقعیت های تخت، عمودی و یا بالای سر قابل انجام است. در استاندارد ISO، معادل نماد ۶G سربالا و سرپایین به ترتیب H-L045 و J-L045 است.

موقعیت ۶F: در این موقعیت، لوله ها با زاویه ۴۵ درجه نسبت به حالت افقی و به شکل ثابت قرار دارند (یعنی امکان چرخش لوله ها وجود ندارد) و جوشکاری گوشه یا نبشی در موقعیت های تخت، عمودی و یا بالای سر قابل انجام است.

موقعیت ۶GR: مشابه موقعیت ۶G است با این تفاوت که یک رینگ محدود کننده بر روی یکی از لوله ها در محدوده اتصال و با کمی فاصله از درز جوش قرار دارد.

علاقمندان و کاربران محترم وب سایت عصر مواد می توانند فایل PDF مقایسه نماد موقعیت های جوشکاری در استانداردهای بین المللی، اروپایی و آمریکایی را از لینک زیر دریافت نمایند:

Comparison of International, European and US designation for Welding Positions

فرمت: PDF

تعداد صفحه: ۴

زبان: انگلیسی

حجم: ۱٫۹۵ مگابایت

لینک دانلود از عصر مواد: