در سال‌های گذشته «سرآوا» نقش پر رنگی در سرمایه‌گذاری‌های مهم و بزرگ در حوزه استارت‌آپ ها داشته است. شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری‌ای که در ابتدای کار در سال ۱۳۹۱ می‌توانستیم نام آن را یک صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه بگذاریم، اما حالا با داشتن سهام تعدادی از شرکت‌های استارت‌آپی مهم همچون دیجی کالا، کافه بازار و… دیگر چندان جسورانه عمل نمی‌کند؛ اگرچه که همچنان یکی از حامیان اصلی تعداد زیادی از استارت‌آپ‌های کوچک و در مرحله بذری است. سرآوا را در واقع باید یکی از معماران اصلی اکوسیستم استارت‌آپی کشور در سال‌های گذشته دانست، زیرا در کنار حمایت از نوآوری و خلاقیت استارت‌آپ‌ها و ایده‌های جدید، آنچه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، سرمایه‌گذاری برای رشد آن ها است و اینجاست که نقش سرآوا حتی در شرکت‌هایی مانند دیجی کالا پررنگ می‌شود، آن هم مثلاً با جذب سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری خارجی که شرکت دیجی کالا را به یکباره با جهش عظیم مواجه کرد. شرکت سرآوا در سال‌های گذشته در واقع نقش یک برج بزرگ سرمایه‌گذاری را در اکوسیستم استارت‌آپی کشور بازی کرده است که شرکت‌های بزرگ و مهم هر کدام در آن دفتری دارند و از سوی این برج حمایت‌های مالی و تجربی (در حوزه دانش و تکنولوژی) می‌شوند؛ اما معمار و مغز متفکر سیستم سرآوا کیست؟
سید سعید رحمانی خضری، مدیرعامل و بنیان‌گذار صندوق و شرکت سرمایه‌گذاری سرآوا است. شرکتی که کار خود را با چند نفر در سال ۱۳۹۱ شروع کرد و اکنون مهمترین وی سی کشور در حوزه استارت‌آپ ها محسوب می‌شود که یکی از سرمایه گذاران مرکز بزرگ رشد استارت‌آپ ها در کشور به نام «کارخانه نوآوری آزادی» با همکاری پارک فناوری پردیس و ذینفعان متعدد دیگر است. کارخانه‌ای که دو سال است فاز اولیه آن هم افتتاح شده و به محلی برای استقرار استارت‌آپ‌های نوپا و بذری بدل شده و از آنها حمایت می‌کند. کارخانه نوآوری آزادی، خانه کارآفرین‌ها و مهد نوآوری کارآفرینانه است که با همکاری مشترک ده‌ها شرکت و برند برتر تکنولوژی کشورمان به مرحله نهایی بهره‌برداری رسیده است.
سعید رحمانی تا ۸ سال پیش یکی از مهاجران موفق ایرانی بود که به یکباره مسیر زندگی‌اش تغییر پیدا کرد و تقریباً در اوج تحریم‌های اقتصادی کشورمان در سال ۱۳۹۱ و در آستانه دولت حسن روحانی به ایران بازگشت تا با استفاده از دانش و آموخته‌هایش در خارج از ایران به عنوان کارآفرین، یک شرکت و صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه در حوزه حمایت از استارت‌آپ‌ها راه‌اندازی کند.
او متولد ایران است و در نوجوانی مهاجرت کرد. رحمانی پس از تحصیل، در شرکت IBM کار کرد و استارت‌آپ هایی را هم در نقاط مختلف دنیا راه‌اندازی کرد تا اینکه سرنوشت، او را بعد از گذشت سه دهه از مهاجرت به ایران هدایت کرد. خود او در مصاحبه‌ای با دنیای اقتصاد در این‌باره گفته است: «برای یک شرکت اینترنتی به نام Naspers کار می‌کردم و از من خواستند که موقعیت های سرمایه‌گذاری بازار استارت‌آپ های ایرانی را ارزیابی کنم. اما نهایتاً Naspers تصمیم گرفت از خیر سرمایه‌گذاری در ایران بگذرد، ولی من به شخصه متقاعد شدم و تصمیم گرفتم با توجه به پتانسیل‌های ایران بعد از سال‌ها به زادگاهم برگردم و فعالیت خود را با حمایت از استارت‌آپ های داخلی شروع کنم.»
رحمانی بازگشت به ایران را بزرگ ترین تصمیم زندگی‌اش می داند و آن را «زدن به سیم آخر» توصیف می‌کند، آن هم در شرایطی که تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران هر روز بیشتر می‌شد. اما نکته مهم این است که او به ظرفیت ها و پتانسیل های ایران برای تاسیس یک صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه اعتقاد داشته است. خودش در یکی از سخنرانی هایش در یکی از مراسم های استارت‌آپی می‌گوید: «۸، ۹ سال پیش که ما وارد ایران شدیم هیچ‌کس نمی‌توانست میزان رشد اکوسیستم استارت‌آپی در کشور را تا این حد پیش‌بینی کند، اما زمانی که من به فکر راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری در ایران و بازگشت به کشور افتادم، فکر می‌کردم که اینجا تمام ظرفیت ها و پتانسیل های اولیه و لازم وجود دارد و خوشبختانه بعد از چند سال زیرساخت های فنی و تکنولوژی مناسبی هم از سوی دولت فراهم شد. ایران کشوری با بیش از ۸۰ میلیون نفر جمعیت است، یعنی ما از یک بازار بزرگ برخوردار هستیم و از طرف دیگر ۶۰ تا ۷۰ درصد این جمعیت جوان و نوجوان هستند و زیر ۴۰ سال سن دارند. از طرف دیگر بخش مهمی از جمعیت کشور ما تحصیل‌کرده است و از نیروی انسانی ویژه‌ای برای کسب و کارهای نو برخورداریم. در نظر داشته باشید که بیش از ۲۰۰ هزار مهندس هرساله در کشور ما فارغ‌التحصیل می‌شوند و ما از این جهت در جایگاه سوم جهان بعد از روسیه و آمریکا قرار داریم. همچنین در سال‌های گذشته افزایش پهنای باند اینترنت و فراهم شدن زیرساخت های لازم اینترنت موبایل و راه‌اندازی ۳G و ۴G بسترهای بسیار خوبی را برای رشد اکوسیستم استارت‌آپ ها و شرکت های دانش‌بنیان به وجود آورده است. آن زمان که به ایران بازگشتم با توجه به ظرفیت های ایران، ایمان داشتم اگر کشورهای اروپایی، آمریکا، چین و هند توانسته‌اند، حتماً ما هم می‌توانیم.»
رحمانی معتقد است اکوسیستم استارت‌آپی ایران در سال های گذشته رشدی غیر قابل تصور و باور را تجربه کرده است. «در کل اکوسیستم استارت‌آپی ایران ما از برندهایی مانند دیجی کالا، کافه بازار، اسنپ، تپسی، علی‌بابا و… صحبت می‌کنیم که عمری ۱۰ تا ۳، ۴ ساله دارند، ولی رشدشان بسیار سریع و خیره‌کننده بوده است و این یک موفقیت بسیار بزرگ است و من شک ندارم که با توجه به این رشدها و شکل‌گیری تعداد بسیار زیادی استارت‌آپ در آینده‌ای نه‌چندان دور ما شاهد بیش از ۱۰۰ استارت‌آپ موفق در کشور خواهیم بود. البته این طبیعی است که در این مسیر بسیاری از استارت‌آپ‌ها هم شکست بخورند، ولی شک ندارم که استارت‌آپ های موفقی دوباره جای آن ها را خواهند گرفت و این حرکت به نقطه‌ای رسیده است که دیگر متوقف نخواهد شد.»
او می‌گوید بسیاری از ایرانیان به خصوص جوانان علاقه‌مند هستند که کار خودشان را داشته باشند و کارآفرین باشند: «آن چیزی که در سال‌های گذشته احساس کردم این بود که کارآفرینی در خون بخش مهمی از جوانان ایرانی به خصوص نسل جدید وجود دارد و بسیاری از جوانان مخصوصاً فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به فکر راه‌اندازی کسب و کار خودشان هستند و اولین ایده‌ای هم که به ذهنشان می‌رسد، راه‌اندازی یک استارت‌آپ است. البته در این مسیر تحریم ها و مشکلات اقتصادی و اشتغال هم تاثیر بسیاری داشته است، زیرا بسیاری از فارغ‌التحصیلان می‌بینند که خبری از کار کارمندی نیست و آمارهای بیکاری هم بالاست، بنابراین به این فکر افتاده‌اند که خودشان باید کاری راه‌اندازی کنند.»
او درباره استراتژی اولیه اش برای راه‌اندازی یک شرکت و صندوق سرمایه‌گذاری در حوزه استارت‌آپ ها در کشور می گوید: «باور اولیه من بر این اساس بود که اگر حمایت های مالی و تجربی بر اساس دانش روز صورت گیرد و چند استارت‌آپ موفق در کشور تاسیس شوند و تعدادشان از یک، دو و سه استارت‌آپ که می توانند استثنا باشند فراتر برود و به ۵، ۱۰ و بیشتر برسد، آن زمان می توانند به فراتر از ۱۰۰ هم افزایش پیدا کنند و ما شاهد شکل‌گیری یک حرکت بزرگ اقتصادی در کشور باشیم و این باور را ایجاد کنیم که از طریق استارت‌آپ ها هم می توان تولید ناخالص داخلی را جهش داد و اقتصاد دیجیتال را پایه گذاشت و هم برای چندین میلیون نفر از جوانان فارغ‌التحصیل کشور اشتغال ایجاد کرد؛ اتفاقی که خوشبختانه الان شاهد شکل‌گیری آن در کشور هستیم.»
بنیان‌گذار سرآوا معیارهای موفقیت یک استارت‌آپ را در سه چیز خلاصه می کند:
- داشتن تیم قوی و هماهنگ
- مدل کسب و کار موفق
- بهره گرفتن از تکنولوژی به‌روز
«در تمام استارت‌آپ های موفق چیزی که بسیار به چشم می‌آید یک تیم قوی و هماهنگ در بخش‌های مختلف فنی، بازاریابی، اداری و… است؛ چیزی که باعث رشد و شکل‌گیری یک استارت‌آپ می‌شود داشتن این تیم است. در مرحله بعدی هر استارت‌آپ باید یک مدل کسب و کار نوآورانه و خلاق و البته کارا داشته باشد، چیزی که می تواند استارت‌آپ را در راستای هدف‌گذاری هایش پیش ببرد و بر مبنای آن ایمان داشت که آن استارت‌آپ به موفقیت می رسد و می تواند خدمات خوبی به کاربران و مشتری هایش ارائه دهد و بر اساس آن حتی فراتر از یک کشور در منطقه و جهان رشد کند. علاوه بر این ها استارت‌آپ های موفق باید از تجربه ها و تکنولوژی روز هم بهره ببرند و این اتفاق به خصوص در زمان بزرگ شدن یک استارت‌آپ از اهمیت ویژه برخوردار است و همین موضوع هم نقش صندوق های سرمایه‌گذاری جسورانه و شتاب‌دهنده ها را پر رنگ می‌کند. امکانی که صندوق های سرمایه گذاری برای استارت‌آپ ها فراهم می کنند، انتقال دانش و تجربه روز و تمرکز روی حل چالش هایی است که آن ها برای عبور از هر مرحله و وارد شدن به مرحله بعدی با آن درگیر می شوند. توجه داشته باشید که بسیاری از استارت‌آپ‌ها با هسته‌ای کوچک و چند نفره شکل می گیرند و بزرگ ترین چالش آن ها بعد از رسیدن به موفقیت بزرگ شدن سازمان آن ها است، نکته‌ای که اصلاً در ابتدا به آن فکر نمی کردند و به یکباره با آن روبه‌رو می شوند و در این زمان است که جذب سرمایه از سوی یک صندوق سرمایه گذاری و انتقال دانش می تواند در گسترش آن استارت‌آپ نقش اساسی را بازی کند.»
منبع: وب سایت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.