9 تفاوت مهم لوله و تیوب | وب سایت عصر مواد

فرق لوله (Pipe) با تیوب (Tube) چیست؟

هر دو لغت Pipe و Tube به معنی لوله است ولی پایپ (Pipe) بیشتر برای انتقال سیال از یک نقطه به نقطه دیگر به فاصله نسبتاً زیاد و تیوب (Tube) بیشتر برای گردش سیال در داخل یک سیستم یا ماشین محدود، به منظور انتقال انرژی و سیستم های ابزار دقیق استفاده می شود. تفاوت های مهم لوله (Pipe) و تیوب (Tube) از قرار زیر است:

۱- در لوله ها برای اعلام سایز لوله از مشخصه ای به نام قطر اسمی (DN در سیستم متریک و NPS در سیستم اینچی) استفاده می شود که در همه ی لوله ها برابر با قطر خارجی واقعی لوله نیست. قطر اسمی در لوله هایی با NPS برابر ۱۲ و کمتر، کوچک تر از قطر خارجی واقعی لوله است ولی در لوله های با NPS بزرگتر از ۱۲، برابر با قطر خارجی واقعی لوله است. بر خلاف لوله ها، وقتی از اندازه ی تیوب صحبت می شود همان اندازه ی قطر خارجی آن مد نظر است و دیگر از DN یا NPS استفاده نمی شود. برای مثال قطر خارجی یک لوله ۱ اینچ برابر با ۱٫۳۱۵ اینچ است ولی قطر خارجی تیوب ۱ اینچ برابر با ۱ اینچ است.

۲- لوله ها در سایزهای بین ۱/۸ تا ۸۰ اینچ ساخته و استفاده می شوند ولی تیوب ها در سایزهای کوچکتری (معمولاً تا ۱۲ اینچ) کاربرد دارند. البته همین تیوب های سایز ۱۰ و ۱۲ اینچ هم به ندرت استفاده می شوند.

۳- برای مشخص کردن ضخامت جداره ی لوله ها از پارامتری به نام عدد اسکجول (Schedule Number) استفاده می شود. قطر خارجی لوله (OD) در یک عدد اسکجول مشخص ثابت است و با تغییر عدد اسکجول، ضخامت جداره کم یا زیاد شده و تنها قطر داخلی لوله (ID) افزایش یا کاهش می یابد. هیچ فرمولی بین عدد اسکجول و ضخامت لوله وجود ندارد، بلکه باید ضخامت لوله را بر حسب عدد اسکجول و سایز اسمی لوله از جدول ۱ استاندارد ASME B36.10M پیدا کرد. بر خلاف لوله ها، برای رده بندی ضخامت تیوب ها از پارامتری به نام گیج تیوب (Tube Gauge) استفاده می شود که در سیستم آمریکایی با (BWG (Birmingham Wire Gauge و در سیستم انگلیسی با (SWG (Standard Wire Gauge نشان داده می شود. با افزایش عدد گیج BWG یا SWG، ضخامت تیوب کاهش می یابد. BWG یا SWG مستقل از قطر تیوب است، یعنی ضخامت دیواره ی چند تیوب با BWG یا SWG یکسان ولی قطر متفاوت برابر است. هر گیج به اینچ و میلی متر تبدیل می شود.

۴- لوله استوانه ای توخالی است که با مقطع گرد ساخته می شود ولی تیوب علاوه بر مقطع گرد، با مقطع مربعی و مستطیلی هم ساخته می شود.

۵- تلرانس (رواداری) ساخت تیوب ها از جمله تلرانس قطر، تلرانس ضخامت، تلرانس راستی (Straightness) و تلرانس گردی (Circularity) بسته و سخت گیرانه تر از تلرانس لوله ها است. جدار داخلی و خارجی تیوب ها صاف تر از لوله ها است.

۶- در استانداردهای ساخت لوله و تیوب، الزامات ساخت، تست و بازرسی تیوب ها بیشتر و سخت گیرانه تر از لوله ها است. فرایند ساخت لوله آسان تر از تیوب است. این موارد به همراه موارد بند قبلی، باعث افزایش هزینه تمام شده و قیمت تیوب نسبت به لوله می شود.

۷- تیوب ها برخلاف لوله ها دارای طول مشخصی نمی باشند و معمولاً به صورت کلاف تولید می شوند. لوله ها در شاخه هایی با متراژ مشخص تولید و به فروش می رسند.

۸- لوله بیشتر برای انتقال سیال (مایع یا گاز) از یک نقطه به نقطه دیگر، به ویژه در فواصل نسبتاً زیاد، و تیوب بیشتر برای گردش سیال در داخل یک سیستم یا ماشین محدود، به منظور انتقال انرژی و سیستم های ابزار دقیق استفاده می شود. در یک جمله می توان گفت: “لوله ها برای حمل چیزی استفاده می شود و تیوب ها برای ساختن چیزی”.

۹- در برخی استانداردها، تیوب به لوله هایی گفته می شود که برای خم کردن مناسب هستند. در واقع تیوب ها انعطاف پذیر بوده و خم می شوند.

نوشته های مرتبط در عصر مواد: