خوردگی یك واكنش شیمیایی و یا الكتروشیمیایی مخرب بین سطح فلز یا آلیاژ و محیط اطراف آن است که موجب انهدام، فساد، تغییر و یا دگرگونی در خواص و ویژگی های مواد (به ویژه فلزات) می شود. با توجه به اینكه از لحاظ ترمودینامیكی مواد اكسید شده نسبت به مواد خالص در سطح پایین تری از انرژی قرار دارند، بنابراین تمایل رسیدن به سطح انرژی پایین تر سبب اكسید (خورده) شدن فلز می شود. با این توضیح میتوان گفت كه هیچ گاه نمی توان به طور كامل از خوردگی جلوگیری نمود، بلكه باید به نحوی میزان خوردگی را به حد قابل قبول رسانید.
خوردگی هم پرهزینه است و هم خطرناک. سالانه میلیاردها دلار برای تعویض سازه های خورده شده، ماشین آلات، تجهیزات و ابزار تخریب شده از جمله سازه های فلزی، لوله های کندانسور، خطوط لوله و بسیاری موارد دیگر هزینه می شود. علاوه بر هزینه های جایگزینی، هزینه های گسترده ای نیز برای جلوگیری از خوردگی، بازرسی ها، نگهداری سازه ها و خطوط لوله محافظت شده اختصاص می یابد. خسارت های ناشی از این معضل تقریباً حدود سه تا پنج درصد از تولید ناخالص ملی در کشورهای صنعتی است. این زیان ها در بخش منابع طبیعی، اقتصاد و ایمنی، و در قالب ضررهای مستقیم و غیرمستقیم رخ می دهد. هزینه های انسانی، از دست رفتن منابع و مواد خام اولیه به جهت نگهداری و جایگزینی سازه های خورده شده، از جمله زیان های مستقیم پدیده خوردگی هستند. زیان های غیرمستقیم خوردگی ناشی از توقف واحد، کاهش راندمان و آلودگی یا از بین رفتن محصول است. اگرچه ممکن است هزینه جایگزینی یک مورد زیاد نباشد اما از دست رفتن تولید ناشی از تعمیر و توقف یک واحد برای جایگزینی ممکن است صدها دلار در ساعت خسارت به دنبال داشته باشد. هنگامیکه یک مخزن یا خط لوله نشت می کند، محصول از بین خواهد رفت. اگر نشت برای مدت زمانی کشف نشود، مقدار هدررفت ماده می تواند قابل توجه باشد. ناخواسته، آلودگی ناشی از نشت مواد وارد محیط اطراف شده و نیاز به پاک سازی می تواند بسیار هزینه بر باشد. محصولات خوردگی نیز در یک سیستم انتقال می توانند باعث کاهش جریان و کاهش کارآیی تجهیز شوند. همچنین ممکن است این محصولات با مواد در حال انتقال واکنش داده و برای کیفیت محصول مورد نظر مضر باشند که این خود باعث می شود مواد ارزشمندی دورریز شود. خرابی زودرس پل ها یا سازه ها به دلیل خوردگی نیز می تواند منجر به آسیب دیدگی و حتی مرگ انسان ها و خسارت های مالی شود. وقتی همه این عوامل در نظر گرفته شود، آشکار می شود که چرا باید در مراحل اولیه طراحی هر پروژه، مشکل احتمالی خوردگی در نظر گرفته شود و چرا لازم است به طور مداوم نظارت بر یکپارچگی سازه ها، پل ها، ماشین آلات و تجهیزات انجام گیرد. برای مقابله با مشکلات احتمالی این پدیده، درک موارد زیر ضروری است:
- مکانیسم های خوردگی
- خاصیت مقاوم در برابر خوردگی مواد مختلف
- تکنیک های درست ساخت و نصب
- روش های جلوگیری یا کنترل خوردگی
- روش های آزمایش خوردگی
- تکنیک های نظارت بر خوردگی
کتاب “اصول خوردگی فلزات – خوردگی اتمسفری و محیطی” نوشته Philip A.Schweeitzer، از سری هندبوکهای مهندسی خوردگی منتشر شده توسط انتشارات Taylor and Francis، منبعی مفید و ارزشمند در ارتباط با پدیده خوردگی فلزات و آلیاژها در محیط های مختلف خورنده است. نسخه اول این کتاب در سال ۲۰۰۶ و با هدف قرار دادن طراحان، مهندسان و تکنسین های خوردگی که وظیفه انتخاب مواد را دارند، منتشر گردید. این کتاب قصد دارد تا با ارائه مطالبی، صرف نظر از نوع و جنس سازه های موجود، خطر خوردگی آن ها را کاهش دهد. مفاهیم پایه خوردگی برای درک بهتر خوانندگان در دو فصل به تفضیل مورد بررسی قرار گرفتهاند و قسمت اعظم کتاب نیز به معرفی و رفتار فلزات و آلیاژها اختصاص یافته است. همچنین در این کتاب ضمن ارائه پتانسیل های خوردگی و نمودارهای پایداری فلزات و آلیاژها در محیط های مختلف خورنده، مقاومت به خوردگی آن ها نیز با یکدیگر مقایسه شده است. ارجاع به منابع و استانداردهای متعدد در فصول این کتاب، جهت آگاهی بیشتر مخاطب از جمله دیگر نکات مثبت این کتاب میباشد. با نگاهی اجمالی به این کتاب میتوان دریافت که محیط های مختلف خوردگی همانند محیط های حاوی مه، رطوبت و گرد و خاک نیز در این کتاب به طور گسترده بررسی شده اند. نویسنده در این کتاب برای انتقال موضوع، ابتدا به بیان توضیحاتی در مورد پدیده خوردگی، انواع و مکانیزم های آن می پردازد و سپس بهطور اختصاصی فلزات و آلیاژهای گوناگون و رفتار آن ها در محیط های خورنده را تشریح می کند. توجه و توضیحات گسترده در مورد فولادهای زنگ نزن نیز دیگر وجه تمایز این کتاب نسبت به منابع موجود می باشد. مطالب عنوان شده در ۲۷ فصل و به ترتیب زیر ارائه شده است:
- اصول خوردگی فلزات شامل معرفی انواع خوردگی، مکانیسم های خوردگی، خواص لایه های غیر فعال فلزات مختلف و بررسی سرعت خوردگی
- خوردگی اتمسفری شامل بررسی خوردگی در محیط های حاوی شبنم، باران، مه، غبار، اکسیژن، کلراید، اکسیدهای گوگرد و نیتروژن و دی اکسید کربن، مکانیسم های خوردگی اتمسفری، محصولات خوردگی و غیره
- خوردگی فولادهای کربنی و کم آلیاژ
- خوردگی چدن و فولاد ریخته
- مقدمه ای بر فولادهای زنگ نزن شامل معرفی انواع فولادهای زنگ نزن(فریتی، سوپر فریتی، مارتنزیتی، آستنیتی، سوپر آستنیت، رسوب سختی و دوفازی یا دوپلکس)، پاسیواسیون، حساس شدن، آماده سازی برای سرویس کاری
- خوردگی فولادهای زنگ نزن شامل خوردگی های شیاری، حفرهای، تنشی، بین دانه ای، دما بالا، خستگی و یکنواخت)
- خانواده فولاد زنگ نزن فریتی
- خانواده فولاد زنگ نزن سوپر فریتی
- خانواده فولاد زنگ نزن مارتنزیتی
- خانواده فولاد زنگ نزن آستنیتی
- خانواده فولاد زنگ نزن سوپر آستنیتی
- خانواده فولاد زنگ نزن دوفازی یا دوپلکس
- خانواده فولاد زنگ نزن رسوب سختی
- آلیاژهای فولاد زنگنزن ریخته
- نیکل و آلیاژهای غنی از نیکل
- نیکل و آلیاژهای پایه نیکل ریخته
- مقایسه مقاومت به خوردگی فولاد زنگ نزن و آلیاژهای غنی از نیکل
- مس و آلیاژهای مس (مس- روی، مس- تیتانیوم، مس- آلومینیوم، مس- نیکل و مس- برلیم)
- آلومینیوم و آلیاژهای آلومینیوم
- انواع خوردگی در تیتانیوم
- تانتالوم و رفتار خوردگی آن در محیط های مختلف
- زیرکونیوم و رفتار خوردگی آن در محیط های مختلف
- روی و آلیاژهای روی
- نیوبیوم و آلیاژهای نیوبیوم
- سرب و آلیاژهای سرب
- آلیاژهای منیزیم
- مقایسه مقاومت به خوردگی آلیاژهای غیر آهنی
کتاب Fundamentals of Metallic Corrosion از جمله منابع ارزشمندی است که اطلاعات گسترده ای در اختیار مخاطبین قرار میدهد. این کتاب را می توانید از لینک زیر در عصر مواد دریافت کنید:
Fundamentals of Metallic Corrosion
فرمت: PDF
تعداد صفحه: ۷۵۰
زبان: انگلیسی
حجم: ۱۷٫۲ مگابایت
لینک دانلود:
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.