غبارگیر سیستمی است که به منظور افزایش کیفیت هوای خارج شده از پروسس های صنعتی و تجاری از طریق جمع آوری غبارات و یا سایر آلوده کننده های محیطی از جریان هوا و یا گاز مورد استفاده قرار می گیرد.
غبارگیرهای رایج در صنعت عبارتند از:
۱- جداسازها به کمک اینرسی، که خود شامل انواع زیر هستند:
۱- محفظه ته نشین سازی
۲- محفظه ته نشین سازی با مانع
۳- غبارگیر سانتریفوژ
۲- بگ فیلترها، که خود شامل انواع زیر هستند:
۱- بگ فیلترهای تکانی
۲- بگ فیلترهای جریان معکوس
۳- بگ فیلترهای پالس جت
۴- بگ فیلتر صوتی
۳- اسکرابرها، که خود شامل انواع زیر هستند:
۱- اسکرابرهای انرژی پایین
۲- اسکرابرهای با انرژی متوسط تا زیاد
۳- اسکرابرهای با انرژی بالا
۴- رسوب دهنده های الکترواستاتیک
۱- جداسازهای اینرسی
جداسازهای اینرسی به کمک یک مجموعه از نیروها ذرات غبار را جدا می کنند. این نیروها غبارات را به نقاطی هدایت می کنند که نیروی وارد شده توسط جریان هوا به حداقل مقدار خود می سد. غبارات تفکیک شده نیز به سمت مخزن جمع آوری هدایت می شوند سه گروه اصلی از جداسازهای اینرسی عبارتند از: محفظه ته نشینی، محفظه ته نشینی با مانع و غبارگیرهای سانتریفوژ.
محفظه های ته نشینی:
محفظه های ته نشینی از یک جعبه مانند نصب شده در درون یک کانال تشکیل می شوند. افزایش ناگهانی در ابعاد مخزن موجب کاهش سرعت جریان هوای غبار آلود و خارج شدن ذرات سنگین تر می شود محفظه های ته نشینی نه تنها دارای طراحی ساده می باشند بلکه قابلیت ساخت از مصالح مختلف را نیز را دارند. اگر چه به طور معمول به ندرت به عنوان اولین انتخاب برای سیستم های غبارگیر مطرح می شوند چرا که نیاز به فضای زیاد و راندمان پایین از ویژگی های این نوع از غبارگیر ها است. کاربرد این تجهیزات معمولا استفاده به عنوان یک غبارگیر اولیه پیش از غبارگیری اصلی با راندمان بالا است.
محفظه های ته نشینی با مانع:
محفظه ته نشینی با مانع از یک صفحه ایجاد کننده تغییر جهت جریان ثابت که موجب جابه جایی جریان گاز به منظور ایجاد تغییرات ناگهانی جهت می شود تشکیل می شود. ذرات با قطر زیاد توانایی دنبال کردن جریان را نداشته و در نتیجه به سوی هوای ساکن حرکت خواهند کرد و به آرامش نسبی خواهند رسید. محفظه های ته نشینی با مانع نیز همانند محفظه های ته نشینی به عنوان یک پیش غبارگیر مورد استفاده قرار می گیرند و به عنوان غبارگیر اصلی مطرح نمی شوند.
غبارگیر سانتریفوژ:
غبارگیر های سانتریفوژ از فرآیند سیکلونی به منظور جداسازی غبارات از هوا استفاده می کنند. در این تجهیزات هوای غبار آلود با ورود به محفظه اصلی تحت تاثیر دوران جریان هوا ذرات غبار بر روی بدنه داخلی از آن جدا شده و در محفظه تعبیه شده به همین منظور جمع آوری می شوند. رایج ترین انواع غبارگیرهای سانتریفوژ عبارتند از: سیکلون های غبارگیر یگانه، مجتمع سیکلون و غبارگیرهایی که از جریان جانبی به منظور جداسازی استفاده می کنند.
سیکلون غبارگیر یگانه:
این تجهیزات با خلق دو ورتکس متضاد ذرات غبار را از جریان اصلی جدا می کنند. ورتکس بزرگ تر غبار آلود و ورتکس کوچک تر فاقد غبارات است.
مجتمع سیکلون:
مجتمع سیکلون از تعدادی سیکلون غبارگیر با قطر کم تشکیل می شوند که به صورت موازی عمل می کنند و دارای یک ورودی و خروجی مشترک هستند. اساس عملکرد سیکلون های یگانه و مجتمع مشابه است. مجتمع سیکلون ها راندمان بالاتری نسبت به سیکلون های غبارگیر یگانه دارند. افت فشار در مجتمع سیکلون بیش از سیکلون های غبارگیر یگانه است مجتمع سیکلون ها در توان های مختلف و کاربرد های صنعتی متفاوت مانند صنایع خمیر سازی و ساخت کاغذ و مقوا، صنایع سیمان، نورد فلزات، صنایع تولید بنزین کوک، صنایع غذایی و تبدیلی، صنایع تولید خوراک دام و طیور و یا دیگر صنایع که تولید غبار می کنند مورد استفاده قرار می گیرند.
غبارگیر با جریان جانبی:
این نوع از سیکلون ها از دومین جریان هوا که به داخل سیکلون تزریق می شود تا چندین عمل را انجام دهند استفاده می کنند. دومین جریان هوا موجب افزایش سرعت عمل سیکلونی و در نتیجه افزایش راندمان می گردد. این جریان وارد جریان غبارآلود پیش از رسیدن به دیواره های داخلی واحد می شود و موجب حرکت غبارات به سمت قسمت جمع آوری کننده می شود. دومین جریان هوا عاملی مقاوم در برابر خوردگی و ایجاد قابلیت نصب افقی در سیکلون غبارگیر است.
۲- بگ فیلتر
بگ فیلترها از فرایند فیلتراسیون به منظور جداسازی غبارات از جریان هوا استفاده می کنند. این گونه از غبارگیرها از جمله پر راندمان ترین ها و ارزان ترین نمونه های غبارگیری در صنعت محسوب می شوند. در این نوع از غبارگیرها، جریان گاز غبار آلود وارد محفظه کیسه ها شده و از میان کیسه های ساخته شده از الیاف که به عنوان فیلتر استفاده می شوند عبور می کند. کیسه ها می توانند از نوع بافته شده و یا نمدی از الیاف کتانی، ترکیبی از مواد مصنوعی یا حتی فایبرگلاس به صورت لوله مانند یا پاکتی شکل باشند.
بگ فیلترها به طور معمول شامل قسمت های زیر می باشند:
١- بخش پاکیزه
۲- بخش غبار آلود
۳- کیسه، قفس، مجموعه ونتوری
۴- صفحه لوله ای شکل
۵ – Screw/RAV
۶- ورودی هوای فشرده
۷- لوله های بخش دمش
۸- محفظه و هاپر
بگ فیلترها معمولاً شامل بخشی به نام جمع آوری کننده کارتریجی می باشند. در جمع آوری کننده های کارتریجی از کارتریج های سوراخ دار فلزی که دارای خمیدگی بر روی هم هستند و الياف نبافته شده نمدین و یا دوخته شده در محفظه کیسه استفاده می شوند. این طراحی اجازه می دهد تا سطح فیلترینگ بیشتری نسبت به نوع رایج کیسه با همان قطر داشته باشیم، افزایش سطح فیلترینگ موجب افت فشار بیشتر و همچنین کاهش ابعاد غبارگیر می گردد.
جمع آوری کننده های کارتریجی قابلیت استفاده به صورت استفاده در بازه زمانی مشخص و هم چنین در یک طراحی پیوسته را دارند. در کاربری در یک بازه زمانی مشخص، کارتریج های غبار آلوده در حالی که غبارگیر خاموش است باز شده و غبارات از روی آن جدا می شود. در طراحی غبارگیر کارتریجی به صورت پیوسته کارتریج ها به کمک سیستم پالس جت پاکسازی می شوند.
یکی از تقسیم بندی های رایج برای بگ فیلترها روش پاکسازی آن ها است بر این اساس می توان این نوع از ماشین آلات را به چهار گروه پاکسازی به کمک تکاندن، پاکسازی به کمک جریان معکوس، پاکسازی به کمک پالس جت و پاکسازی به کمک امواج صوتی تقسیم بندی نمود. در این جا به صورت مختصر به توضیح هر یک از این انواع می پردازیم.
بگ فیلتر های تکانی:
این روش از یک میله متصل به کیسه که حرکت آن به کمک یک موتور به تحقق می پیوندد تشکیل می شود. با حرکت سیستم ذرات غبار جدا می شوند، سرعت و حرکت تکان دهنده وابسته به طراحی کیسه ها و ترکیبات مواد تشکیل دهنده غبارات جمع آوری شده است. به طور معمول تکاندن به صورت افقی انجام می شود. بالای کیسه به صورت بسته و پایین آن باز است. در حین فرآیند پاکسازی، هیچ جریان غبار الودی از میان کیسه عبور نخواهد کرد نخواهد کرد
بگ فیلتر جریان معکوس:
جریان هوا ساختار اصلی کیسه را ایجاد می کند. جریان هوای غبارآلود از درون سطح داخلی کیسه عبور می کند که منجر می شود غبارات روی سطح داخلی جمع آوری شوند. بدون جریان هوا کیسه ها به صورت استراحت هستند. کیسه های سیلندری شامل رینگ هایی هستند که مانع از فرو ریزی کامل زیر فشار هوا می شود. یک فن جریان هوا را در جهت معکوس می دمد، سکون و جریان هوای معکوس موجب می شود تا غبارات مجتمع شده بر روی هم شکسته شده و به درون ها پرجمع آوری بریزند. در طی فرآیند پاکسازی جریان هوای آلوده درون کیسه ادامه یافته و کیسه شکل خود را مجدد به دست می آورد.
بگ فیلتر پالس جت:
این نوع پاک کردن محفظه کیسه که به عنوان پاک کردن به کمک جت فشار نیز شناخته می شود. این نوع از رایج ترین انواع بگ فیلترها است. در این نوع از یک جریان هوا با فشار بالا به منظور جداسازی غبارات از کیسه استفاده می شود. جریان هوای ناگهانی از بالای کیسه لوله ای شکل وارد می شود که به طور موقت جریان هوای آلوده را متوقف می نماید.
شوک هوا موجب می گردد تا موج انبساطی در امتداد الياف حرکت کند. خم های کیسه شکسته شده و غبارات تجمع کرده نیز جدا می شوند. طول مدت جریان هوا حدود یک دهم ثانیه است و در حدود نیم ثانیه نیز طول می کشد تا موج ایجاد شده به سمت پایین در طول کیسه حرکت کند. به سبب رخ دادن ناگهانی موج هوای ایجاد شده با جریان هوای آلوده تداخل پیدا نخواهد کرد. بنابراین بگ فیلتر از نوع پالس جت می تواند به صورت پیوسته عمل کند. جریان هوای ناگهانی هوای فشرده باید آن قدر قدرتمند باشد تا این اطمینان را به وجود آورد که شوک در امتداد کل کیسه و شکست های غبارات جریان یابد.
بگ فیلتر جریان صوتی:
یکی از غیر رایج ترین انواع بگ فیلترها نوع صوتی می باشد. تکاندن به وسیله امواج صوتی حاصل می شود. تولید کننده صدا تولید امواج صوتی با فرکانس پایین می نماید که موجب لرزاندن کیسه می گردد. پاک کردن به کمک امواج صوتی معمولاً همراه با یک روش دیگر پاکسازی که اطمینان بخش تر است صورت می پذیرد.
ادامه در قسمت دوم
منبع این نوشته: نشریه داخلی شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، نوشته مهندس ذوالفقاری
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.