تهیه دستورالعمل جوشکاری (WPS) و تایید آن (PQR) و تایید صلاحیت جوشکاران (WPQ) از مهم ترین فعالیت های یک پروژه جوشکاری است که بر اساس کدها و استانداردهایی چون ASME SEC IX (9) ، AWS D1.1 و API 1104 انجام می گیرد. اگر زمان زیادی از آخرین WPS ای که نوشته اید گذشته است و نیاز به مرور نحوه ی تدوین WPS دارید، یا اگر می خواهید راهنمای کاملی برای تهیه WPS و PQR در اختیار داشته باشید، همچنین اگر مبتدی هستید و می خواهید بدون پرداخت هزینه های زیاد، روش تهیه WPS و PQR، آزمون های ارزیابی و تایید جوش، تایید صلاحیت جوشکار را یاد بگیرید و در کنار آن، ده ها نکته و مطلب کاربردی در زمینه فرایندها، تکنیک و روش کار جوشکاری را بلد شوید، با وب سایت عصر مواد در آموزش گام به گام و نکته به نکته تهیه دستورالعمل جوشکاری (WPS) و تایید آن (PQR) همراه ما باشید. این آموزش به صورت پرسش و پاسخ تدوین شده است و در خلال مطالب نوشتاری، از عکس، اینفوگرافیک، فایل صوتی و ویدئو برای آموزش بهتر هم کمک گرفته می شود. با توجه به اینکه متن این آموزش به فاصله کوتاهی پس از تولید محتوا، عرضه می شود، برنامه ریزی ما بر این است که مثل سریال های نمایش خانگی، هر هفته یک قسمت از این مجموعه ی چند قسمتی در وب سایت عصر مواد منتشر و تقدیم صنعت گران، دانشجویان و کارشناسان رشته های فنی شود. شما می توانید عصر مواد و محتوای آن را از نسخه اندرویدی و شبکه های اجتماعی آن هم دنبال کنید. پرسش های خود را هم می توانید از پایین همین صفحه در قسمت ثبت دیدگاه ارسال کنید، در اسرع وقت پاسخ داده خواهد شد. برای اطلاع از سایر آموزش های گام به گام در وب سایت عصر مواد اینجا کلیک کنید. قسمت قبلی این مطلب را هم از اینجا بخوانید.
در قسمت قبلی آموزش گام به گام تهیه دستورالعمل جوشکاری (WPS) و تایید آن (PQR)، پرسش و پاسخ های مربوط به جوش شیاری و انواع آن را توضیح دادیم. ادامه ی مطلب را در این قسمت پی می گیریم.
سوال ۴۶- از کدام نوع جوش شیاری استفاده کنیم؟ چگونه می توانم از بین انواع جوش شیاری، مناسب ترین نوع آن را انتخاب کنم؟
انتخاب نوع جوش شیاری بستگی به عوامل زیادی دارد و طراح با در نظر داشتن این عوامل نسبت به انتخاب نوع جوش و نوع پخ اقدام می کند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- ضخامت و هندسه قطعات در محل اتصال:
برای مثال جوش شیاری لب به لب لبه گونیایی ترجیحاً برای قطعاتی با ضخامت کمتر از ۱۰ میلی متر، جوش شیاری لب به لب جناقی برای قطعاتی با ضخامت بیشتر از ۱۰ میلی متر ، جوش شیاری لب به لب U شکل یک طرفه برای قطعاتی با ضخامت کمتر از ۱۸ میلی متر و جوش شیاری لب به لب U شکل دو طرفه برای قطعاتی با ضخامت بیشتر از ۱۸ میلی متر استفاده می شوند. در جوش های شیاری سپری یا T شکل، مقادیر ضخامت قطعه متفاوت با جوش شیاری لب به لب است.
- نوع فرایند جوشکاری:
برای مثال درز اتصال بین صفر تا ۵ میلی متر در جوشکاری فرایند الکترود دستی مطرح است، در حالی که در فرایند زیر پودری می توان در ضخامت های به مراتب بیشتر نسبت به فرایند الکترود دستی بدون پخ سازی به نفوذ کامل رسید.
- هزینه های جوشکاری و ساخت:
طرح اتصال، پخ سازی و نوع جوش شیاری به طور قابل ملاحظه ای متاثر از هزینه آماده سازی لبه و پخ سازی، میزان مصرف و هزینه فلز پر کننده، زمان یا نفر ساعت لازم برای جوشکاری و در کل هزینه های جوشکاری و ساخت قطعه است. برای مثال هزینه پخ سازی در جناقی یک طرفه حدود نصف جناقی دو طرفه است یا هزینه آماده سازی پخ های لاله ای و نیم لاله ای بیشتر از جناقی و نیم جناقی است زیرا این پخ ها را نمی توان فقط با شعله یا برشکاری دستی ایجاد کرد و معمولاً یک مرحله ماشینکاری هم برای ایجاد شعاع R لازم دارند. از سوی دیگر پخ های U شکل نسبت به V شکل ماده مصرفی کمتری برای پر کردن شیار لازم دارند. همچنین در ضخامت های زیاد قطعه کار، پخ های دو طرفه ماده مصرفی کمتری لازم دارند.
- دسترسی به درز و دو طرف قطعه کار:
اگر به هر دلیلی دسترسی به دو طرف قطعه کار وجود نداشته باشد، جوش های دو طرفه قابل استفاده نخواهند بود. دسترسی به درز هم محدودیت هایی برای پخ سازی و انتخاب نوع جوش شیاری به وجود می آورد.
- کنترل اعوجاج و پیچیدگی:
در پخ های دو طرفه پیچیدگی کمتر است چون تنش از هر دو طرف اعمال شده و تا حدی خنثی می شود. با کاهش زاویه پخ، پیچیدگی کاهش می شود.
- سهولت فرایند:
ترجیح طراح اینست که عملیات جوشکاری هر چه ساده تر و سهل تر انجام بگیرد، بر همین اساس، از نوع پخ و نوع جوشی استفاده می کند که پر کردن آن برای جوشکار راحت و سهل باشد. برای مثال زاویه پخ زیاد باعث انجام راحت تر جوشکاری می شود یا جوشکاری در پخ U شکل راحت تر از پخ V شکل است. در صورت دسترسی به هر دو طرف قطعه و امکان جوشکاری عمودی در خط جوش، پخ دو طرفه بهتر و راحت تر از یک طرفه است، زیرا می توان از دو جوشکار به صورت همزمان استفاده کرد که باعث کاهش زمان جوشکاری و کاهش پیچیدگی می شود.
- وضعیت جوشکاری:
وضعیت جوشکاری (تخت، افقی، قائم و بالای سر) به واسطه ی مواردی چون حجم جوش، امکان ریزش مذاب و پیچیدگی بر انتخاب نوع جوش شیاری موثر است. برای مثال در جوشکاری قائم، پخ نیم جناقی بهتر از پخ جناقی است، زیرا به دلیل عدم پخ سازی در یک طرف جوش، امکان ریزش مذاب در آن کمتر است.
- امکانات و تجهیزات لبه سازی:
از عوامل تاثیر گذار در انتخاب نوع پخ و نوع جوش شیاری، دسترسی به امکانات و تجهیزات لازم برای لبه سازی است. برای مثال عملیات سنگ زنی و تراش برای آماده سازی لبه های J و U شکل در هر کارگاهی ممکن نیست.
- استحکام جوش، نوع و توزیع نیروها و تنش های وارده بر جوش:
استحکام جوش، نوع و توزیع نیرو و تنش های وارده بر اتصال از قبیل تنش کششی، فشاری، برشی، خمشی، پیچشی و خستگی و عکس العمل جوش در برابر آن ها از عوامل موثر در انتخاب نوع جوش شیاری است. برای مثال جوش شیاری لبه گونیایی در مواقعی که اتصال تحت نیروهای خستگی زا یا نیروهای ضربه ای قرار دارد به کار نمی رود یا جوش شیاری لبه گونیایی و جناقی یک طرفه برای تنش های کششی ناشی از خمش مناسب نیستند.
- سایر عوامل:
از دیگر عوامل موثر بر انتخاب نوع جوش شیاری می توان به مواردی چون تطابق با طرح سازه و الزامات طراح، جنس قطعه از نظر سیالیت ذوب، عیوب و ضعف های قطعه مثل تورق، امکان تغییر نوع نیروی وارده با تغییر نوع پخ، تمرکز تنش و غیره اشاره کرد.
خواهشمند است نظرات، پیشنهادات و سوالات خود را در پایین همین صفحه در قسمت ثبت دیدگاه مطرح بفرمایید. ادامه این مطلب را هم از عصر مواد دنبال کنید.
قسمت های قبلی و مرتبط:
تعریف، محتوا و مراجع تهیه WPS
تعریف PQR، آزمون های PQR، تایید صلاحیت جوشکار، نمونه فرم ها
چگونه یک WPS بنویسم و چه اطلاعاتی را باید پر کنم؟، WPS های از پیش تایید شده
فرایندهای جوشکاری، معرفی مختصر فرایندهای الکترود دستی، آرگون یا تیگ و میگ/مگ
معرفی مختصر فرایندهای جوشکاری توپودری، زیرپودری، پلاسما، زائده ای یا گل میخ و انواع جوشکاری مقاومتی
معرفی متخصر فرایندهای جوشکاری لیزر، پرتو الکترونی، الکترواسلگ، ترمیت و انواع جوشکاری اصطکاکی
عوامل موثر بر انتخاب روش جوشکاری، تعریف فرایندهای دستی، ماشینی، اتوماتیک و نیمه اتوماتیک
طرح اتصال و انواع آن، علائم جوشکاری و انواع جوش ها
جوش شیاری و انواع آن
طراحی ابعاد درز، جوش نبشی یا گوشه، قسمت های مهم یک اتصال جوشی
ذکر اندازه و ابعاد قسمت های مهم یک اتصال جوشی در WPS
رسم شکل و جزئیات جوش در WPS، پاس و لایه جوش، پشت بند جوش
فلزات پایه، .P-No و .Group No و گروه بندی فلزات طبق استاندارد ایزو
فلزات پایه، .P-No فولادها و توضیح جدول QW-422 استاندارد ASME Sec. IX
ضخامت و قطر فلزات پایه، عدد اسکجول لوله، DN یا NPS لوله
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.