شرکت ملی سرب و روی ایران با سرمایه گذاری اولیه شرکت ملی فولاد ایران و شرکت ملی صنایع مس ایران در سال ۱۳۶۰ به منظور ایجاد کارخانجات تولید شمش سرب و شمش روی تاسیس شد. در سال ۱۳۶۴ عمده سهام این شرکت به بانک صنعت و معدن واگذار و در سال ۱۳۷۹در راستای اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و خصوصی سازی، عمده سهام آن به شرکت توسعه صنایع بهشهر واگذار گردیده و به عضویت بازار بورس تهران در آمد. در اسفند ماه سال ۱۳۸۲ عمده سهام شرکت ملی سرب و روی ایران توسط شرکت توسعه معادن روی ایران خریداری شد.
کارخانه سرب این شرکت در سال ۱۳۷۱ با تکنولوژی شرکت مانسمان دماگ (MANNESMANN DEMAG) آلمان و دانش فنی شرکت بولیدن (BOLIDEN) سوئد تاسیس شد. ظرفیت اسمی تولید سرب در این کارخانه، سالیانه ۴۰ هزار تن شمش سرب با عیار متوسط ۹۹٫۹۹% است. در زمینه تولید شمش سرب با عیار ۹۹/۹۹% از محل خاک (کنسانتره)، شرکت ملی سرب و روی ایران تنها تولیدکننده در سطح کشور بوده و دانش تولید محصول شمش سرب ۹۹٫۹۹% در کشور برای این شرکت انحصاری می باشد.
کارخانه روی آن نیز در سال ۱۳۷۸ با تکنولوژی داخلی تاسیس شد. ظرفیت اسمی تولید روی در این کارخانه، سالیانه ۱۵ هزار تن شمش روی با درجه خلوص ۹۹٫۹۵% است.
شرکت ملی سرب و روی ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده سرب و روی در منطقه، علاوه بر تامین نیاز داخلی توانسته سهم قابل توجهی از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهد، به گونهای که در حال حاضر این شرکت دارای برند جهانی و معتبر با عنوان Nilz می باشد.
کارخانه های تولیدی این شرکت در کیلومتر ۱۲ جاده قدیم زنجان به تهران قرار دارد. این شرکت دارای بزرگترین کوره دو محوره دنیا به نام کالدو است که فرایند تولید شمش سرب را به فرایندهای نوین دنیا پیوند میدهد.
برای اطلاع بیشتر از تکنولوژی، فرایند، محصولات تولیدی و وضعیت کنونی شرکت ملی سرب و روی ایران، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی فلزات آنلاین گفتوگویی با دکتر علیاصغر صفری، مدیرعامل شرکت ملی سرب و روی ایران، انجام داده است که می توانید قسمت های برگزیده ای از آن را از وب سایت عصر مواد بخوانید:
توضیحاتی درباره پیشینه و حوزه فعالیت شرکت ملی سرب و روی ایران بفرمایید.
طی دهههای گذشته، ۳۲ کشور عضو گروه مطالعات بینالمللی سرب و روی، حدود ۹۰ درصد تولید کانه های سرب و روی را در جهان عهده دار بوده اند که این لیست طی ۲۰ سال گذشته تقریباً ثابت بوده است. کشورهایی همچون استرالیا و ایالت متحده آمریکا و مجموعه کشورهای استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی به عنوان منابع اصلی تولید کانه سرب شناخته میشوند که البته این کشورها به همراه کانادا، نیمی از تولید جهان در این حوزه را به عهده دارند. با این حال، در کشور ما و با توجه به نظر شورای عالی اقتصاد در اوایل دهه ۶۰ شمسی و جهت ممانعت از خامفروشی ماده معدنی و ایجاد ارزشافزوده، شرکت ملی سرب و روی ایران تاسیس گردید و به سرعت هر چه تمامتر، انجام مطالعات لازم در خصوص روش های متداول استحصال سرب از سنگ معدن در دستور کار قرار گرفت که در سال ۱۳۶۳ ماحصل تمام مطالعات صورت پذیرفته منجر به انتخاب روش T.B.R.C مخفف Top Blown Rotary Converter برای استحصال سرب شد. بنابراین ضمن عقد قراردادهایی طی سال های ۱۳۶۳ تا ۱۳۷۰ با شرکت بولیدن سوئد جهت انتقال دانش فنی و شرکت مانسمان-دماگ آلمان جهت تامین و طراحی ماشینآلات، در سال ۱۳۷۱ تولید سرب به صورت عملیاتی در شرکت ملی سرب و روی ایران آغاز شد.
چرا در ایران با وجود منابع غنی معدنی سرب، تولید سرب پرایمری سهم بسیار اندکی دارد؟
با توجه به ماهیت کانی معدنی سرب در ایران که عمدتاً به صورت سولفوره است، استحصال سرب از آن، نیاز به سرمایهگذاری در سیستم های ویژه ای نظیر سیستم تشویه و تولید اسید دارد که عدم وجود چنین سیستمهای پیشرفتهای در حال حاضر، میزان تولید سرب از کنسانتره سولفوره در ایران را کاهش داده است. با این حال، شرکت ملی سرب و روی ایران برنامههای ویژهای برای افزایش میزان تولید شمش سرب از کنسانتره سولفوره دارد که در صورت تامین مواد اولیه، میزان تولید شمش سرب با جهش قابل توجهی همراه خواهد بود. از سویی دیگر، بخش عمدهای از بازار به سربهای بازیابی شده از باتریهای مستعمل اختصاص دارد که تخلیص آنها تا عیار بالاتر از ۹۹ درصد، فرایند های مازاد بر روشهای مرسوم تولید را میطلبد که باعث افزایش قیمت تمام شده نیز میشود اما در شرکت ملی سرب و روی ایران، شمش تولیدی با استفاده از فرایند های نوین تخلیص تولید میشود و محصول یاد شده دارای حداکثر عیار موجود بازار است.
کنسانتره سرب مورد نیاز شرکت ملی سرب و روی ایران از چه طریقی تامین میشود؟
منابع معدنی سرب عمدتاً به دو صورت کنسانترههای سرب اکسیده و سولفیدی وجود دارد. هرچند که فرایند تولید در شرکت بر اساس هر دو نوع کنسانتره طراحی شده است اما عمده خوراک مصرفی کارخانه به صورت کنسانتره سرب اکسیده در اختیار قرار میگیرد. هم از طریق معادن سرب داخلی و هم منابع خارجی، مواد اولیه کارخانه تولید شمش سرب را تامین میکنیم.
ظرفیت اسمی و نرخ بهرهبرداری شما برای تولید شمش سرب به چه میزان است؟
یکی از مشکلات اساسی در زمینه تولید شمش سرب کمبود مواد معدنی یا همان خاک معدنی سرب است. طی چند سال اخیر به طور گسترده خاک معدنی پس از تبدیل به کنسانتره سرب، به خارج از کشور صادر میشود که باعث کاهش چشمگیر تولید شمش سرب در داخل کشور و به ویژه شرکت ملی سرب و روی ایران شده است. با این حال، ظرفیت اسمی کارخانه سرب سالانه ۴۰ هزار تن است که طی سالهای اخیر بسته به میزان تامین کنسانتره سرب، نرخ بهرهبرداری تولید شمش سرب حدوداً ۱۰ درصد ظرفیت اسمی بوده است.
عیار کنسانتره سرب ورودی مجموعه چه میزان است؟
با توجه به نوع کنسانتره ورودی کارخانه سرب و نیز کاهش عیار سرب در کنسانتره اکسیده معادن کشور در حال حاضر، عیار کنسانتره ورودی به صورت میانگین بین ۵۰ تا ۵۲ درصد است، در حالی که عیار سرب در کنسانتره های ورودی کارخانه در دهه ۷۰ شمسی به رقم ۶۰ تا ۶۵ درصد نیز می رسید.
نرخ بازیابی سرب در تبدیل کنسانتره به شمش، چه میزان است؟
نظر به نوع طراحی و عدم امکان خروج کنسانتره از خط تولید به صورت پرت مواد در طول فرایند تولید، راندمان کارخانه سرب در راستای استحصال سرب از مواد معدنی به بیش از ۹۴ درصد رسیده است؛ به طوری که مابه التفاوت فلز محتوی ورودی به فلز استحصال شده، عمدتاً در سرباره خروجی بوده و با روش های دیگر و استفاده از کوره های کوچک، بخش قابل توجه آن قابلیت بازیافت دارد.
از چه تکنولوژی برای تولید شمش سرب استفاده میکنید؟
با توجه به ماده معدنی ورودی که اغلب از نوع سروزیت (PbCO3) است، تکنولوژی مورد استفاده در این مجموعه از نوع T.B.R.C و مشخصاً کوره کالدو است و عیار شمش خروجی نیز طی این فرایند به بالاتر از ۹۹/۹۹ درصد میرسد. یکی از مهمترین دلایل به کارگیری این نوع تکنولوژی، حذف عملیات تشویه و سرمایهگذاری اولیه ناشی از آن و نیز اجتناب از هزینه های تعمیر و نگهداری هنگفت آن است که میتواند صرفه اقتصادی مناسبی برای مجموعه به وجود آورد. همچنین امکان استفاده از انواع کنسانتره ها و نیز درصدهای وزنی متفاوت آن ها به صورت ترکیبی، یکی دیگر از دلایل عمده به کارگیری این تکنولوژی است. علاوه بر این، امکان استفاده از غبار برگشتی از خطوط و ذوب پسماندهای واحد لیچینگ روی، عدم نشر آلودگی به دلیل بسته بودن محفظه کوره و مدار بسته بودن خطوط مختلف، مصرف انرژی پایین به خصوص در حوزه انرژی برق، عدم نیاز به کک مرغوب و زیاد در عملیات ذوب و احیا، کنترل مطلوب واکنش های شیمیایی در داخل کوره، از دیگر عوامل به کارگیری این نوع تکنولوژی در این واحد معدنی-صنعتی است.
درباره ماشینآلات مورد استفاده در مجموعه نیز توضیح دهید و اینکه تکنولوژی مورد استفاده از چه کشورهایی تامین شده است و آیا شرکت ملی سرب و روی ایران برنامهای برای بومیسازی این نوع تکنولوژی یا ماشینآلات تولید شمش سرب دارد؟
تجهیزات و ماشینآلات کارخانه سرب شرکت ملی سرب و روی ایران از شرکت مانسمان دماگ آلمان (Mannesmann Demag) و دانش فنی خط تولید از شرکت بولیدن سوئد (Boliden) گرفته شده است. در حال حاضر به دلیل وجود تحریمها و ناملایمتیهای بینالمللی در جهت تامین تجهیزات و ماشینآلات معدنی، شرکت ملی سرب و روی ایران در مسیر بومیسازی قطعات و تجهیزات داخلی، برنامه ویژهای تدوین کرده و پروژههای عظیمی در این خصوص طی سالهای اخیر به سرانجام رسانده است و همچنان به پیاده و عملیاتی کردن آنها ادامه میدهد. ذکر این نکته در اینجا ضروری است که در سال ۱۳۹۷ اورهال اساسی کوره کالدو (بزرگترین کوره دو محوره دنیا) با تلاش متخصصین و همکاران داخلی شرکت با موفقیت به انجام رسید که به نوبه خود پروژه منحصر به فردی محسوب میشود. همچنین طی سال جاری، یکی از پر ریسکترین پروژههای این شرکت، جهت گازسوز نمودن کوره کالدو، انجام و به مدار کارخانه اضافه شد.
عمده مشتریان شما چه شرکتهایی هستند و آیا فروش صادراتی نیز در برنامه شما قرار دارد؟
عمده مشتریان شرکت ملی سرب و روی ایران در حوزه تولیدات سرب و روی، صنایع فولاد، صنایع باتریسازی، شرکت های آندسازی و صنایع دفاعی هستند. در زمینه محصولات تولیدی این شرکت، صادرات بخشی از این تولیدات در دستور کار قرار دارد و شرکت ملی سرب و روی ایران در این حوزه نیز به فعالیت خود ادامه میدهد.
چه میزان از شمش سرب تولیدی مجموعه به خارج از کشور صادر میشود و چه سهمی از آن در اختیار شرکتهای داخلی قرار میگیرد؟
باید توجه داشته باشید که محدودیتهای تولیدی در موقعیت امروز کشور برای تمام تولیدکنندگان، نه تنها کاهش نیافته، بلکه شتاب آن نیز بیشتر شده است. بنابراین وجود تحریمها، مناسبات سخت و وقتگیر اداری و … از جمله موانع صادراتی این محصول به حساب میآید. با این حال، اکنون حدود ۹۰ درصد فروش شمش سرب تولیدی به شرکتهای داخلی کشور عرضه شده و تنها ۱۰ درصد تولید به صادر میشود که البته عمده کشورهای مقصد صادرات این محصول کشورهای ترکیه و چین هستند.
چه برنامههای توسعهای برای آینده این شرکت در حال تدوین است؟
از مهم ترین برنامه های توسعهای شرکت ملی سرب و روی ایران می توان به راهاندازی و تکمیل ظرفیت واحد BZS و استفاده از کیک های خروجی کارخانه روی جهت استحصال فلز باقیمانده، انجام مطالعات و بررسی امکانسنجی بهرهبرداری از کنسانترههای مختلف سرب در کارخانه سرب، انجام مطالعات در خصوص استفاده بیشتر از خاک های سولفوره روی با استفاده از روشهای نوین استحصال اشاره کرد که در صورت تصویب در هیئت مدیره شرکت، عملیات اجرایی آنها انجام خواهد شد.
چشمانداز صنعت سرب کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟
با توجه به کاربرد سرب در صنعت باتریسازی و صنایع دفاعی و وجود بازار مناسب جهت فروش شمش سرب، در صورت تامین کنسانتره سرب از معادن سرب، تولید شمش سرب از توجیهپذیری مناسبی برخوردار بوده و در صورت تامین نیاز داخلی کشور، صادرات به سایر کشورها در مقیاس بالا نیز میتواند صورت پذیرد و این صنعت میتواند محل مناسبی جهت ورود ارز به کشور محسوب شود.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.